Upadłość z likwidacją masy upadłości a upadłość z możliwością układu

Poznań, dnia … marca 2007 roku

OPINIA PRAWNA
w sprawie wybranych aspektów postępowania upadłościowego
 
I. Podstawa zlecenia:

Opinia sporządzona na zlecenie X Sp. z o.o. z siedzibą w P przesłane do Kancelarii w dniu ...

II. Cel opinii:

Celem opinii jest odpowiedź na poniższe pytania:
1. jakie różnice, z punktu widzenia podmiotu zainteresowanego nabyciem składnika mienia upadłego, występują pomiędzy ogłoszeniem upadłości obejmującej likwidację masy upadłości a ogłoszeniem upadłości z  możliwością układu,
2. czy wniosek X Sp. z o.o. o ogłoszenie upadłości Z może zostać oddalony bądź odrzucony przez Sąd,
3. czy w przypadku ogłoszenia upadłości Z syndyk może prowadzić jego przedsiębiorstwo,
4. ile czasu może trwać postępowanie upadłościowe.

III. Podstawa prawna opinii:

1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z  1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z  1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z  1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z  1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i  Nr 237, poz. 2384 oraz z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438.
2. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze Dz. U. Nr 60, poz. 535, z późn. zm. Dz. U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2125, z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i 871, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1264, Nr 146, poz. 1546, Nr 173, poz. 1808 i Nr 210, poz. 2135 oraz z 2005 r. Nr 94, poz. 785 i Nr 183, poz. 1538,  Dz. U. z 2005 r., Nr 184, poz. 1539.

IV. Analiza merytoryczna:

1. Różnice pomiędzy upadłością obejmującą likwidację majątku upadłego a upadłością z możliwością zawarcia układu.

Celem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie w jak najwyższym stopniu wierzycieli niewypłacalnego dłużnika¹.
Postępowanie upadłościowe może być prowadzone w dwojaki sposób: poprzez zawarcie układu z wierzycielami lub poprzez likwidację majątku dłużnika.

A. upadłość z możliwością zawarcia układu

Upadłość z możliwością zawarcia układu służy dalszemu prowadzeniu działalności gospodarczej dłużnika i zaspokojeniu wierzycieli z  dochodów, które przynosi ta działalność. Bezpośrednim celem takiej upadłości jest uzdrowienie przedsiębiorstwa upadłego, a w konsekwencji jego utrzymanie².
Upadłość z możliwością zawarcia układu ogłasza się zawsze wtedy, gdy jest uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele będą zaspokojeni w wyższym stopniu, niż po przeprowadzeniu postępowania obejmującego likwidację majątku dłużnika. Decyzję o tym, czy upadłość układowa jest korzystniejsza dla wierzycieli podejmuje Sąd w  oparciu o przeprowadzoną opinię biegłego z dziedziny rachunkowości.
Zaspokojenie wierzycieli w tym trybie postępowania upadłościowego następuje poprzez wykonanie układu przez dłużnika. Układ bowiem reguluje sposób i zakres zaspokajania wierzycieli (np. odroczenie płatności, rozłożenie na raty, redukcja długów)³.
Układ może również przewidywać zaspokojenie wierzycieli poprzez likwidację majątku upadłego (układ likwidacyjny)⁴. Istotą tego układu jest to, że majątek wchodzący w skład masy upadłości jest likwidowany w sposób określony układem. Po zlikwidowaniu masy upadłości uzyskana ze sprzedaży lub przejęcia majątku kwota jest dzielona pomiędzy wierzycieli zgodnie z zasadami określonymi w układzie. Zawarcie układu likwidacyjnego umożliwia wierzycielom dokonanie podziału uzyskanych w upadłości środków w sposób przez nich akceptowany.⁵  
Likwidacja masy upadłości w drodze układu likwidacyjnego może nastąpić:
- w sposób ustawowo określony w Prawie upadłościowym i naprawczym (sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części, sprzedaż nieruchomości i ruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych wchodzących w skład masy upadłości albo ich zbycie⁶),
- poprzez przejęcie majątku upadłego przez wierzycieli,
- w inny sposób.
Zawarty układ nie narusza praw wierzycieli wynikających z hipoteki, jeżeli były ustanowione na mieniu upadłego, chyba że uprawniony wyraził zgodę na objęcie zabezpieczonej wierzytelności układem. W przypadku wyrażenia zgody hipoteka zabezpiecza wierzytelność do wysokości i na warunkach określonych w układzie.⁷ Jeżeli ogłoszono upadłość z  możliwością zawarcia układu, zarząd mieniem wchodzącym do masy upadłości sprawuje zarządca. Jednakże sąd upadłościowy może ustanowić zarząd sprawowany przez samego upadłego co do całości lub części jego majątku⁸.
W toku postępowania upadłościowego postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu może zostać zmienione na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, jeżeli ujawnią się podstawy przeprowadzenia takiego postępowania (gdy dłużnik nie będzie w stanie zrealizować układu)⁹.

B. upadłość obejmująca likwidację majątku dłużnika

Cel postępowania upadłościowego, w przypadku ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, jest realizowany poprzez spieniężenie masy upadłości. Wierzyciele upadłego są w takim przypadku zaspokajani z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży majątku dłużnika lub likwidacji jego składników.
Charakter postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego warunkuje to, że dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego jest możliwe tylko w dwóch wypadkach: jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub gdy możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części¹⁰.
W piśmiennictwie wskazuje się, iż ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika nie oznacza i nie powinno oznaczać natychmiastowego zaprzestania dalszej działalności w ramach przedsiębiorstwa dłużnika. Przyjmuje się, że dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa jest pożądane, gdy ma sens ekonomiczny oraz społeczny (np. utrzymanie miejsc pracy). Ponadto zwraca się uwagę, że czynności poprzedzające likwidację masy upadłościowej wymagają czasu i brak jest podstaw do wstrzymania w tym okresie prowadzenia przedsiębiorstwa¹¹.
Upadłość z opcją likwidacji ogłaszana jest jedynie w przypadku braku podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu. Ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika jest więc ostatecznym rozwiązaniem, gdy nie ma możliwości innego zaspokojenia wierzycieli.
W toku postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku wierzytelności zabezpieczone hipoteką podlegają zaspokojeniu z sumy uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu obciążonego, pomniejszonej o koszty związane ze sprzedażą¹².
W przypadku ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, upadły jest obowiązany wskazać i  wydać syndykowi cały swój majątek¹³. Z dniem ogłoszenia upadłości likwidacyjnej upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości¹⁴.
Ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika nie wyklucza możliwości zmiany orzeczenia na ogłoszenie upadłości z  możliwością zawarcia układu¹⁵.
Reasumując, upadłość układowa zmierza do restrukturyzacji zobowiązań, uzdrowienia przedsiębiorstwa upadłego i zaspokojenia wierzycieli z dochodów uzyskiwanych z tej działalności. Przy tego rodzaju upadłości nie dochodzi do sprzedaży składników majątku upadłego, chyba że zawarty zostanie układ likwidacyjny, co jednak jest rzadko spotykane. Inaczej jest natomiast przy upadłości obejmującej likwidację, gdzie celem postępowania jest zbycie majątku i zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych w ten sposób środków. W razie ogłoszenia upadłości likwidacyjnej dłużnika możliwe jest zarówno nabycie całego przedsiębiorstwa dłużnika, jego zorganizowanej części, jak i poszczególnych składników jego mienia¹⁶.

2. Oddalenie, odrzucenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Przepisy prawa upadłościowego i naprawczego szczegółowo regulują możliwość oddalenia przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości. Sąd może oddalić wniosek w następujących przypadkach:
1. jeżeli kumulatywnie spełnione są dwie przesłanki: opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy i suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika¹⁷,
2. jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania¹⁸,
3. w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w  takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania¹⁹.
Odrzucenie wniosku o ogłoszenie upadłości może nastąpić natomiast w przypadkach, gdy:
1. postępowanie o ogłoszenie upadłości dłużnika jest już w toku lub gdy upadłość dłużnika została już ogłoszona,
2.  jeżeli dłużnik lub wierzyciel składający wniosek nie ma zdolności sądowej (np. dłużnik zmarł) albo jeżeli podmiot składający wniosek nie ma zdolności procesowej (np. wniosek składa spółka cywilna zamiast jej wspólników), a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w  składzie organów wierzyciela składającego wniosek zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie (np. brak zarządu spółki, nieprawidłowa liczba członków zarządu wymagana do podejmowania czynności zgodnie ze statutem), a brak ten nie zostanie uzupełniony na wezwanie sądu w  wyznaczonym terminie²⁰.
Należy także wskazać, na możliwość zwrotu wniosku o ogłoszenie upadłości przez sąd. Zwrot wniosku następuje w przypadku, gdy nie odpowiada on wymogom²¹ określonym w Prawie upadłościowym i naprawczym, jest nienależycie opłacony lub jeżeli na skutek braku lub wskazania nieprawidłowego adresu dłużnika lub niewykonania innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu²².

3. Prowadzenie przedsiębiorstwa dłużnika przez syndyka

Syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego²³. Syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji²⁴.
Zarządzanie majątkiem upadłego przez syndyka polega na podejmowaniu czynności zwykłego zarządu w stosunku do majątku upadłego. Są to nie tylko czynności prawne, lecz także czynności faktyczne i czynności podjęte w postępowaniu tak sądowym, jak i administracyjnym. Czynnościami zwykłego zarządu są czynności zmierzające do utrzymania majątku zarządzanego w dotychczasowym stanie. Są to czynności związane z  normalną eksploatacją i normalnym pobieraniem dochodów, czynności zmierzające do utrzymania rzeczy w dotychczasowym stanie. Do takich czynności można zaliczyć: dokonywanie napraw i innych nakładów związanych ze zwykłym korzystaniem z rzeczy, pobieranie czynszów najmu, płacenie podatków itp. Wszelkie natomiast czynności przekraczające ten zakres są czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu, do których podejmowania syndyk nie jest uprawniony.²⁵
Syndyk może prowadzić dalej przedsiębiorstwo upadłego, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części. Prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego nakłada na syndyka obowiązek podjęcia wszelkich działań zapewniających zachowanie przedsiębiorstwa co najmniej w niepogorszonym stanie.²⁶
Ponieważ przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego przewidują, że likwidacja masy upadłości winna się rozpocząć w terminie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia ogłoszenia upadłości, prowadzenie przedsiębiorstwa przez syndyka do momentu upływu trzech miesięcy od dnia ogłoszenie upadłości nie wymaga żadnego zezwolenia. Po tym czasie syndyk musi uzyskać zezwolenie rady wierzycieli²⁷, a w przypadku jej nieustanowienia, zezwolenie sędziego – komisarza²⁸.
Należy również wskazać na podmioty, które powoływane są do zarządzania i  kontrolowania majątku dłużnika w razie ogłoszenia upadłości z  możliwością zawarcia układu.
I tak, w razie ogłoszenia upadłości z  możliwością zawarcia układu i ustanowienia zarządu własnego upadłego powołuje się  nadzorcę sądowego²⁹. Nadzorca ma obowiązek podejmowania czynności kontrolnych dokonań upadłego, kontroli przedsiębiorstwa upadłego, a także sprawdzania, czy mienie upadłego, które nie jest częścią przedsiębiorstwa, jest należycie zabezpieczone przed zniszczeniem³⁰. Nadzorca sądowy pełni swoje obowiązki do czasu prawomocnego zatwierdzenia układu albo do czasu zakończenia postępowania w inny sposób, jeżeli postanowienie sądu nie stanowi inaczej³¹.
W razie natomiast ogłoszenia upadłości z  możliwością zawarcia układu i pozbawienia upadłego zarządu majątkiem własnym powołuje się zarządcę. Zarządcę ustanawia się także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego. W sprawach objętych tym zarządem zarządca pełni czynności zastrzeżone dla nadzorcy sądowego.
Nadzorca ma obowiązek zabezpieczyć majątek upadłego przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem przez osoby trzecie, Zarządca dokonuje wszelkich czynności zarządu związanych z bieżącym prowadzeniem przedsiębiorstwa upadłego oraz zachowaniem w stanie niepogorszonym masy upadłości³². Zarządca podejmuje zatem takie czynności, które w  danych warunkach w odniesieniu do przedsiębiorstwa upadłego są zgodne z  obiektywnymi zasadami gospodarczymi. Te czynności powinny zmierzać nie tylko do utrzymania przedsiębiorstwa upadłego w dotychczasowym stanie, ale nawet do jego udoskonalania w celu osiągania większych korzyści³³.

4. Czas trwania postępowania upadłościowego

Przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego nie regulują czasu, w jakim ma zostać przeprowadzone całe postępowanie upadłościowe. Dla określenia przybliżonego czasu trwania tego postępowania niezbędne jest uwzględnienie wielu czynności, do których wykonania zobowiązany jest sąd upadłościowy, sędzia komisarz czy też syndyk, po złożeniu wniosku o  ogłoszenie upadłości i już po jej ogłoszeniu. Przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego regulują terminy przeprowadzenia tylko niektórych czynności w postępowaniu upadłościowym.
Rozważając czas trwania postępowania upadłościowego, należy zatem uwzględnić m.in. czas: niezbędny do zbadania zasadności wniosku o ogłoszenie upadłości, przeznaczony na zgłoszenia przez wierzycieli swoich wierzytelności (od jednego do trzech miesięcy)³⁴, przeznaczony na zaskarżenie listy wierzytelności (dwa tygodnie)³⁵, zwołania zgromadzenia wierzycieli, sporządzenia planu podziału i  spieniężenia, likwidacji majątku upadłego (likwidacja masy upadłości winna się rozpocząć w terminie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia ogłoszenia upadłości)³⁶, zawarcia przez syndyka umowy sprzedaży składnika mienia upadłego (jeden miesiąc)³⁷ itp.
Z punktu widzenia podmiotu zainteresowanego nabyciem składnika mienia upadłego od czasu trwania całego postępowania upadłościowego należy odróżnić czas niezbędny do rozpoczęcia przez syndyka likwidacji masy upadłości.
Likwidacja masy możliwa jest dopiero po ogłoszeniu upadłości, co poprzedzone jest badaniem wniosku przez sąd, w praktyce zawsze związanym ze sporządzeniem opinii biegłego z dziedziny rachunkowości na okoliczność stanu majątku dłużnika. W przypadku małej liczby wierzycieli, przy niedużej substancji majątkowej dłużnika można liczyć, że ogłoszenie upadłości nastąpi w przeciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku.
Jak już zostało wyżej wskazane syndyk winien przystąpić do likwidacji masy upadłości w terminie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości – jest to czas przeznaczony na przygotowanie spisu inwentarza z planem likwidacyjnym, sprawozdania finansowego lub sprawozdania ogólnego o stanie masy upadłości. Wskazany termin ma charakter instrukcyjny, wierzyciele nie posiadają bowiem żadnych instrumentów prawnych pozwalających na wymuszenie szybkiego działania na syndyku.
Podsumowując, rozpoczęcie likwidacji majątku upadłego przez syndyka może nastąpić już po sześciu miesiącach od dnia złożenia wniosku o upadłość (ogłoszenie upadłości w ciągu trzech miesięcy, przystąpienie do likwidacji w ciągu kolejnych trzech miesięcy). Przyjęcie tak krótkiego czasu opiera się jednak na założeniu, że wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie od razu złożony skutecznie (będzie niewadliwy), a wszystkie czynności w postępowaniu zostaną przeprowadzone w najkrótszym możliwym czasie.

V. Wnioski opinii

1. Upadłość układowa zmierza do restrukturyzacji zobowiązań, uzdrowienia przedsiębiorstwa upadłego i zaspokojenia wierzycieli z  dochodów uzyskiwanych z tej działalności. Przy tego rodzaju upadłości nie dochodzi do sprzedaży składników majątku upadłego, chyba że zawarty zostanie układ likwidacyjny, co jednak jest rzadko spotykane w praktyce. Inaczej jest natomiast przy upadłości obejmującej likwidację, gdzie celem postępowania jest zbycie majątku i zaspokojenie wierzycieli z  uzyskanych w ten sposób środków. W razie ogłoszenia upadłości likwidacyjnej dłużnika możliwe jest zarówno nabycie całego przedsiębiorstwa dłużnika, jego zorganizowanej części jak i  poszczególnych składników jego mienia.

2. Oddalenie wniosku o  ogłoszenie upadłości jest możliwe w przypadku, gdy opóźnienie w  wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy i suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika; majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania oraz w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

3. Odrzucenie wniosku o ogłoszenie upadłości może nastąpić natomiast w przypadku, gdy postępowanie o ogłoszenie upadłości dłużnika jest już w toku lub gdy upadłość dłużnika została już ogłoszona oraz jeżeli dłużnik lub wierzyciel składający wniosek nie ma zdolności sądowej albo jeżeli zachodzą braki w reprezentacji podmiotu składającego wniosek, i  przeszkody te nie zostaną usunięte w wyznaczonym przez sąd terminie.

4. Syndyk może prowadzić przedsiębiorstwo upadłego po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z  wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w  całości lub jego zorganizowanych części. Prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego nakłada na syndyka obowiązek podjęcia wszelkich działań zapewniających zachowanie przedsiębiorstwa co najmniej w niepogorszonym stanie.

5. Przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego nie regulują czasu trwania postępowania upadłościowego, niemożliwe jest więc oznaczenie czasu jego trwania.



Opinię tę wydałem z całą sumiennością i starannością, kierując się swoją najlepszą wiedzą.

/adwokat Tomasz Grzybkowski, adwokat Tomasz Guzek/

Przypisy:

¹ Art. 1. 1. Ustawa reguluje zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami oraz skutki ogłoszenia upadłości, a także zasady postępowania naprawczego wobec przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością.
Art. 2. Postępowanie uregulowane ustawą należy prowadzić tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą - dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane.
² A. Jakubecki, F. Zedler Prawo upadłościowe i naprawcze. Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 2003, s. 25
³ Art. 270. 1. Propozycje restrukturyzacji zobowiązań upadłego mogą obejmować w szczególności:
1) odroczenie wykonania zobowiązań;
2) rozłożenie spłaty długów na raty;
3) zmniejszenie sumy długów;
4) konwersję wierzytelności na udziały lub akcje;
5) zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
⁴ Art. 271. Układ może przewidywać również zaspokojenie wierzycieli poprzez likwidację majątku upadłego (układ likwidacyjny). Likwidacja przeprowadzana jest według przepisów ustawy o likwidacji masy upadłości, chyba że układ przewiduje przejęcie majątku upadłego przez wierzycieli lub inny sposób likwidacji
⁵ A. Jakubecki, F. Zedler Prawo upadłościowe ......., s. 687
⁶ Art. 311. 1. Likwidacji masy upadłości dokonuje się przez sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części, sprzedaż nieruchomości i ruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych wchodzących w skład masy upadłości albo ich zbycie.
⁷ Art. 292. 1. Układ nie narusza praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego, zastawu skarbowego i hipoteki morskiej, jeżeli były ustanowione na mieniu upadłego, chyba że uprawniony wyraził zgodę na objęcie zabezpieczonej wierzytelności układem.
2. W przypadku wyrażenia zgody na objęcie układem zabezpieczonej wierzytelności prawa, o  których mowa w ust. 1, pozostają w mocy, z tym że zabezpieczają one wierzytelność w wysokości i na warunkach płatności określonych w  układzie.
⁸ Art. 76. 1. Jeżeli ogłoszono upadłość z  możliwością zawarcia układu, zarząd mieniem wchodzącym do masy upadłości sprawuje zarządca. Sąd może ustanowić zarząd sprawowany przez upadłego (zarząd własny) co do całości lub części majątku upadłego, jeżeli z  okoliczności sprawy wynika, że upadły daje rękojmię należytego jego sprawowania, a jego niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i  niezależnych od niego okoliczności. Zarząd własny upadły sprawuje pod nadzorem nadzorcy sądowego.
2. Sąd z urzędu uchyla zarząd własny upadłego i ustanawia zarządcę, jeżeli:
1) upadły choćby nieumyślnie naruszył prawo w zakresie sprawowania zarządu;
2) sposób sprawowania przez niego zarządu nie daje gwarancji wykonania układu.
3. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, upadły sprawujący zarząd własny uprawniony jest do dokonywania czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy sądowego.
⁹ Art. 17. 1. Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania.
¹⁰ Art. 312. 1. W razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego można prowadzić dalej przedsiębiorstwo upadłego, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części.
2. Jeżeli syndyk prowadzi przedsiębiorstwo upadłego, powinien podjąć wszelkie działania zapewniające zachowanie przedsiębiorstwa co najmniej w niepogorszonym stanie.
A. Jakubecki, F. Zedler Prawo upadłościowe ......., s. 769-770
¹¹ A. Jakubecki, F. Zedler Prawo upadłościowe .......,  s. 770
¹² Art. 345. 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, wierzytelności zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską, a także wygasające według przepisów ustawy prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości, podlegają zaspokojeniu z sumy uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu obciążonego, pomniejszonej o koszty związane ze sprzedażą.
2. Wierzytelności, o których mowa w ust. 1, są zaspokajane w kolejności przysługującego im pierwszeństwa.
3. Wraz z wierzytelnościami zaspokajane są odsetki objęte zabezpieczeniami, o których mowa w ust. 1, oraz koszty postępowania w  wysokości nieprzekraczającej dziesiątej części kapitału.
¹³  Art. 57. 1. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek.
¹⁴ Art. 75. 1. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości.
¹⁵ Art. 16. Sąd może zmienić postanowienie o  ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania.
¹⁶ Art. 316. 1. Przedsiębiorstwo upadłego powinno być sprzedane jako całość, chyba że nie jest to możliwe.
¹⁷ Art. 12. ust. 1. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika
¹⁸ Art. 13. 1. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania.
¹⁹ Art. 13 ust. 2. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
²⁰ Art. 229. W sprawach nieuregulowanych ustawą do postępowania upadłościowego stosuje się odpowiednio przepisy księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego, z  wyjątkiem przepisów o zawieszeniu i wznowieniu postępowania.
Art. 199.  § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Sąd odrzuci pozew:
1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;
2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;
2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;
3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
4)
§ 2. Z  powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.
²¹ Art. 22. 1. Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:
1) imię i nazwisko dłużnika, jego nazwę albo firmę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, a gdy dłużnikiem jest spółka osobowa lub osoba prawna - reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, a ponadto w przypadku spółki imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia;
2) oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika;
3) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
4) informację, czy dłużnik jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i  systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. Nr 123, poz. 1351);
5) informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. Nr 184, poz. 1539);
2. Jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego lub innego właściwego rejestru, do wniosku należy dołączyć odpis z rejestru.
3. Jeżeli wniosek zgłasza wierzyciel, przepisu ust. 1 pkt 4 nie stosuje się.
²² Art. 28.  1. Wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości nieodpowiadający wymogom określonym w ustawie lub nienależycie opłacony zwraca się bez wzywania o uzupełnienie lub opłacenie wniosku.
2. Przepis ust. 1  stosuje się odpowiednio, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel reprezentowany przez adwokata lub radcę prawnego albo wierzyciel będący przedsiębiorcą.
Art. 29. Jeżeli na skutek braku lub wskazania nieprawidłowego adresu dłużnika lub niewykonania innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu, wniosek o ogłoszenie upadłości zwraca się.
²³ Art. 156. 1. Syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.
2. Nadzorcę sądowego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.
3. Zarządcę powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy odebrano zarząd majątkiem upadłemu. Zarządcę ustanawia się także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego. W sprawach objętych tym zarządem zarządca pełni czynności zastrzeżone dla nadzorcy sądowego
²⁴ Art. 173. Syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji
²⁵ A. Jakubecki, F. Zedler Prawo upadłościowe ......., s. 199
²⁶ Art. 312. 1. W razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego można prowadzić dalej przedsiębiorstwo upadłego, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części.
2. Jeżeli syndyk prowadzi przedsiębiorstwo upadłego, powinien podjąć wszelkie działania zapewniające zachowanie przedsiębiorstwa co najmniej w  niepogorszonym stanie
²⁷ art. 206 ust. 1 pkt 1 Nie mogą być dokonywane bez zezwolenia rady wierzycieli następujące czynności dotyczące masy upadłości:
1) dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa przez syndyka, jeżeli ma być prowadzone dłużej niż trzy miesiące od dnia ogłoszenia upadłości;
²⁸ Art. 213. ust. 1. Jeżeli rada wierzycieli nie została ustanowiona, czynności zastrzeżone dla rady wierzycieli podejmuje sędzia-komisarz.
²⁹ art. 156 ust. 2 Nadzorcę sądowego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.
³⁰ Art. 180. 1. Jeżeli ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu i  ustanowiono zarząd własny upadłego, nadzorca sądowy powinien niezwłocznie podjąć czynności nadzorcze, a ponadto powinien sporządzić sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości.
2. W ramach prowadzonego nadzoru nadzorca sądowy może w każdym czasie kontrolować czynności upadłego, a także przedsiębiorstwo upadłego. Może też sprawdzić, czy mienie upadłego, które nie jest częścią przedsiębiorstwa, jest dostatecznie zabezpieczone przed zniszczeniem
³¹  Art. 181. Nadzorca sądowy pełni swoje obowiązki do czasu prawomocnego zatwierdzenia układu albo do czasu zakończenia postępowania w inny sposób, jeżeli postanowienie sądu nie stanowi inaczej
³² Art. 184. 1. Zarządca dokonuje wszelkich czynności zarządu związanych z  bieżącym prowadzeniem przedsiębiorstwa upadłego oraz zachowaniem w  stanie niepogorszonym masy upadłości
³³ Z. Świeboda Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2003 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie I) ss. 581
³⁴ Art. 51. 1. Uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:
4) wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności w  wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące;
5) wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i  roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłoszenia w wyznaczonym terminie nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym;
³⁵ Art. 256. 1. W  terminie dwóch tygodni od dnia obwieszczenia i ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o przekazaniu listy wierzytelności sędziemu-komisarzowi, każdy wierzyciel umieszczony na liście może złożyć do sędziego-komisarza sprzeciw co do uznania wierzytelności, a co do odmowy uznania - ten, któremu odmówiono uznania zgłoszonej wierzytelności.
Art. 257 ust. 2. W terminie tygodnia od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu sprzeciwu można wnieść go ponownie. Jeżeli sprzeciw nie zawiera braków, wywołuje skutki od dnia wniesienia odrzuconego sprzeciwu.
³⁶ Art. 306. Po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, syndyk niezwłocznie przystępuje do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego. Syndyk składa sędziemu-komisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w  terminie jednego miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości. Plan likwidacyjny powinien określać proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, w szczególności sprzedaży przedsiębiorstwa, termin sprzedaży, preliminarz wydatków oraz ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.
Art. 307. 1. Na podstawie spisu inwentarza i innych dokumentów upadłego oraz oszacowania syndyk sporządza sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości i niezwłocznie przedkłada je sędziemu-komisarzowi.
2. Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn syndyk nie może sporządzić spisu inwentarza, oszacowania, planu likwidacji lub sprawozdania finansowego w  terminie, o którym mowa w art. 306, składa sędziemu-komisarzowi, w  terminie miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości, pisemne sprawozdanie ogólne o stanie masy upadłości i o możliwości zaspokojenia wierzycieli. Złożenie sprawozdania nie zwalnia syndyka od obowiązku sporządzenia dokumentów, o których mowa w ust. 1, gdy tylko będzie to możliwe.
Art. 308. Po sporządzeniu spisu inwentarza i sprawozdania finansowego albo po złożeniu pisemnego sprawozdania ogólnego syndyk przeprowadza likwidację masy upadłości.
³⁷ Art. 321. 1. Syndyk zawiera umowę sprzedaży w terminie jednego miesiąca od dnia zatwierdzenia wyboru oferty przez sędziego-komisarza.

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.