Zasadniczy kształt projektu nowej Ordynacji podatkowej był znany od ubiegłego roku, kiedy to opublikowano pierwsze wyniki prac Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Podatkowego. Przedstawiony wówczas projekt był efektem prac Komisji rozpoczętych jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu. Dokument ten właśnie opublikowano.
Nowa Ordynacja jest obszerniejsza od dotychczasowej – zawierać ma 728 artykułów w miejsce dotychczasowych 344. Trzeba jednak pamiętać o tym, że w obecnej Ordynacji jest szereg przepisów dodanych w trakcie jej obowiązywania, a umieszczonych pomiędzy pierwotnie wprowadzonymi (jak np. 119a-119zf).
Obok znanych już od kilku lat rozwiązań, jak klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania czy zasada rozstrzygania wątpliwości prawnych na korzyść podatnika, w projekcie pojawia się też szereg zupełnie nowych rozwiązań. Do najistotniejszych nowości należą:
- wprowadzenie odrębnych terminów na przedawnienie wymiarów (czyli na doręczenie decyzji wymiarowej) oraz na przedawnienie poboru podatku,
- wyraźne wskazanie, że nie można oddalić wniosku dowodowego strony tylko dlatego, że dotychczas zgromadzone dowody wykazują przeciwieństwo twierdzeń strony (która to zasada już obecnie jest powszechnie wyrażana w orzecznictwie sądów administracyjnych),
- umowa podatkowa – rodzaj ugody pomiędzy organem a stroną, a polegająca na przyjęciu pewnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego, charakteru transakcji lub ulgi podatkowej,
- mediacja – ma ona być dobrowolna i dopuszczalna w sprawach, w których przepisy przewidują możliwość zawarcia umowy podatkowej,
- postępowanie uproszczone – procedura odformalizowana prowadzona za zgodą strony lub na jej wniosek,
- prowadzenie postępowań szczególnych (w sprawie nadania NIP, w sprawie interpretacji, w sprawie konsultacji skutków podatkowych transakcji, umowa o współdziałanie oraz znane już procedury takie jak porozumienia w zakresie cen transferowych czy przeciwko unikaniu opodatkowania),
- wśród postępowań szczególnych do nowości należą:
- konsultacja skutków podatkowych transakcji (wydanie na wniosek podatnika decyzji w sprawie skutków opisanych przez niego transakcji),
- umowa o współdziałaniu (zawierana między szefem KAS i podatnikiem o istotnym znaczeniu gospodarczym obejmująca procedurę wewnętrznej kontroli, przekazywanie KAS dodatkowych danych, informowanie KAS o planowanych operacjach gospodarczych); korzyścią dla podatnika ma być zobowiązanie się szefa KAS do dostosowania weryfikacji podatnika do skuteczności jego wewnętrznej kontroli oraz bezzwłoczne konsultowanie z podatnikiem istotnych zagadnień podatkowych,
- Rzecznik Praw Podatnika – nowa instytucja powołana do życia jako organ opiniodawczy oraz mający uprawnienia do udziału w postępowaniach na zasadach Prokuratora czy Rzecznika Praw Obywatelskich.
Zgodnie z projektem ustawy wprowadzającej nową Ordynację podatkową, jej wejście w życie planowane jest na 1 stycznia 2020 roku.