Na początku 2019 roku wchodzi w życie ustawa o pracowniczych planach kapitałowych1.Ustawa ma umożliwić osobom zatrudnionym gromadzenie długotrwałych oszczędności wypłacanych zasadniczo po zakończeniu aktywności zawodowej (po osiągnięciu 60. roku życia).
Na początku 2019 roku wchodzi w życie ustawa o pracowniczych planach kapitałowych.
Ustawa ma umożliwić osobom zatrudnionym gromadzenie długotrwałych oszczędności wypłacanych zasadniczo po zakończeniu aktywności zawodowej (po osiągnięciu 60. roku życia). Celem jest w szczególności zwiększenie bezpieczeństwa finansowego obywateli i stabilności systemu finansów publicznych, rozwój lokalnego rynku kapitałowego oraz podniesienie możliwości rozwoju gospodarki.
Wprowadzenie powszechnego, długoterminowego oszczędzania jest, jak wskazuje się w uzasadnieniu projektu ustawy, konieczne, ponieważ 3/4 Polaków nie odkłada pieniędzy na starość, podając jako powód brak wystarczających środków na ten cel lub ich brak. Dywersyfikowanie oszczędności ma zapewnić obywatelom godne życie na emeryturze.2 Środki zgromadzone w pracowniczych planach kapitałowych będą stanowić własność pracownika.
Nowa ustawa stanowi plan oszczędnościowy dla osób zatrudnionych, jednak w celu jego realizacji przepisy nakładają na pracodawców szereg obowiązków, których niedopełnienie może skutkować odpowiedzialnością karną.
Podstawowym obowiązkiem nałożonym na podmioty zatrudniające pracowników3 jest zawarcie umowy o zarządzanie i umowy o prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych (umowa o PPK). Do ich podpisania zobowiązani są wszyscy pracodawcy, zatrudniający choćby jedną osobę. To właśnie pracodawca w imieniu pracownika jest zobowiązany zawrzeć taka umowę.
Umowa pracodawcy o zarządzanie PKK
Umowę o zarządzenie PPK należy zawrzeć w postaci elektronicznej z instytucją finansową.
Co do zasady instytucję finansową wybiera pracodawca w porozumieniu z reprezentacją osób zatrudnionych. Wybierając instytucję bierze się pod uwagę ocenę proponowanych przez nią warunków zarządzania środkami gromadzonymi w PPK, jej efektywności w zarządzaniu aktywami oraz posiadanego przez nią doświadczenia w tym obszarze działalności, mając także na uwadze najlepiej rozumiany interes osób zatrudnionych.
Jeżeli w podmiocie zatrudniającym działa zakładowa organizacja związkowa, wyboru instytucji finansowej należy dokonać w porozumieniu z taką organizacją.
Jeżeli porozumienie w oby przypadkach nie jest możliwe, podmiot zatrudniający sam wybiera instytucję finansową.
Terminy zawarcia umowy o zarzadzanie PPK
Umowę o zarządzenie PPK należy zawrzeć nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym w stosunku do pierwszej osoby zatrudnionej umowa taka powinna być zawarta, tj. po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia u pracodawcy, nie później jednak niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na fakt, że osoby zatrudnione będą zapisywane do PPK automatycznie, chyba że na podstawie złożonej pracodawcy deklaracji zrezygnują z dokonywania na ich rzecz wpłat do PPK. Wówczas przywołane powyżej terminy nie będą pracodawcy obowiązywać.
Umowa o prowadzenie PPK
Pracodawca zawiera taką umowę z instytucjami finansowymi, z którymi pracodawca zawarł umowę o zarządzanie PPK. Nie zawiera się jednak takiej umowy w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70. rok życia. W przypadku osób, które ukończyły 55. rok życia i nie ukończyły 70. roku życia, umowę zawiera się wyłącznie na ich wniosek.
Zarówno umowa o zarządzanie PPK jak i umowa o prowadzenie PPK muszą zawierać określone informacje, które zostały określone w przepisach ustawy w sposób wyczerpujący.
Wpłaty do PPK
Wpłaty podstawowe na rzecz pracowników finansowane są z własnych środków zarówno przez pracodawców, jak i samych pracowników. Jednakże podmioty te mogą również zadeklarować finansowanie wpłat dodatkowych, a ich wysokość określa się procentowo w zależności od wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika.
Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia. Pracodawca może jednak zadeklarować w umowie wpłatę dodatkową w wysokości do 2,5% wynagrodzenia, która może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia u określonego pracodawcy, albo na podstawie regulaminu wynagrodzeń.
Co ważne, wpłaty te nie są wliczane do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Wpłaty podstawowe finansowane przez samego pracownika wynoszą 2% wynagrodzenia, a wpłata dodatkowa może być zadeklarowana w wysokości do 2% wynagrodzenia. Zarówno wysokość wpłaty podstawowej jak i wysokość wpłaty dodatkowej należy określić w deklaracji składanej pracodawcy. Obowiązkiem pracodawcy w tym zakresie jest poinformowanie pracownika o możliwości zadeklarowania wpłaty dodatkowej oraz możliwości obniżenia wpłaty podstawowej.
Terminy dokonywania wpłat
Wpłat dokonuje się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK.
To na pracodawcach spoczywa obowiązek obliczenia i dokonania finansowanych przez nich wpłat do wybranej instytucji finansowej, a także obliczenia, pobrania od pracownika i dokonania wpłat do wybranej instytucji finansowej.
Wpłaty finansowane przez pracowników obliczane są i pobierane przez pracodawcę w terminie wypłaty wynagrodzenia, a ich wpłata następuje w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane.
Jeżeli wynagrodzenie wypłacane jest w okresach krótszych niż miesiąc, wpłaty dokonywane są w terminie do ostatniego miesiąca.
Wprowadzenie obowiązku zawierania umów o zarządzanie PPK
Podmioty zatrudniające maja obowiązek zawierania umów o zarządzanie PPK w następujących terminach:
1. od dnia 1 lipca 2019 roku – w przypadku podmiotów zatrudniających co najmniej 250 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2018 roku;
2. od dnia 1 stycznia 2020 roku – w przypadku podmiotów zatrudniających co najmniej 50 osób według stanu na dzień 30 czerwca 2019 roku;
3. od dnia 1 lipca 2020 roku – w przypadku podmiotów zatrudniających co najmniej 20 pracowników według stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku;
4. od dnia 1 stycznia 2021 – w przypadku pozostałych podmiotów zatrudniających.
Niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK
Pracodawcy, którzy zaniechają zawarcia umowy o zarządzanie PPK w terminach wskazanych w ustawie, będą podlegać karze grzywny w wysokości do 1,5% funduszu wynagrodzeń u danego podmiotu zatrudniającego w roku obrotowym poprzedzającym popełnienie czynu zabronionego.
Karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 1 000 000 zł będą podlegać także podmioty zatrudniające pracowników, jeżeli:
• nie dopełnią obowiązku zawarcia w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej umowy o prowadzenie PPK w przewidzianym terminie;
• nie dopełnia obowiązku dokonywania wpłat do PPK w terminie przewidzianym w przepisach ustawy;
• nie zgłoszą wymaganych danych lub zgłoszą nieprawdziwe dane albo udzielą w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmówią ich udzielenia;
• nie będą prowadzić dokumentacji związanej z obliczaniem wpłat do PPK.
(przygotowała: Agnieszka Borek)
1 Ustawa z dnia 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych (PKK), (Dz. U. z 2018 roku, poz. 2215).
3 Pod pojęciem osoba zatrudniona należy rozumieć: pracowników, w myśl przepisów kodeksu pracy, osoby fizyczne wykonujące prace nakładczą, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych osoby fizyczne, wykonujące prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenie albo innej umowy oświadczenie usług.