Jakie skutki podatkowe niesie za sobą powołanie na członka zarządu osoby, która jest jednocześnie zatrudniona w tej samej spółce na umowę o pracę na stanowisku dyrektora?
Poznań, dnia … kwietnia 2008 roku
Opinia prawna
w sprawie kosztów uzyskania przychodów Spółki oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
I. Podstawa zlecenia:
Na podstawie przekazanych przez Pana A.A. pytań, dotyczących opodatkowania i ubezpieczenia wynagrodzeń członków zarządu spółki kapitałowej.
II. Cel opinii:
Omówienie skutków podatkowych oraz w ubezpieczeniach społecznych powołania na Członka Zarządu Udziałowca Spółki, który jednocześnie pozostaje ze Spółką w stosunku pracy jako Dyrektor (Zastępca Dyrektora)
III. Podstawa prawna opinii:
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, tekst jednolity Dz.U. 00.54.654, zm. Dz.U. 00.60.703, zm. Dz.U. 00.86.958, zm. Dz.U. 00.60.700, zm. Dz.U. 00.117.1228, zm. Dz.U. 00.122.1315, zm. Dz.U. 00.103.1100, zm. Dz.U. 00.122.1324, zm. Dz.U. 01.106.1150, zm. Dz.U. 01.125.1363, zm. Dz.U. 01.106.1150, zm. Dz.U. 01.110.1190, zm. Dz.U. 02.25.253, zm. Dz.U. 02.74.676, zm. Dz.U. 02.93.820, zm. Dz.U. 02.141.1179, zm. Dz.U. 02.169.1384, zm. Dz.U. 02.141.1179, zm. Dz.U. 02.169.1384, zm. Dz.U. 02.199.1672, zm. Dz.U. 02.200.1684, zm. Dz.U. 02.230.1922, zm. Dz.U. 03.45.391, zm. Dz.U. 03.137.1302, zm. Dz.U. 03.180.1759, zm. Dz.U. 03.96.874, zm. Dz.U. 03.202.1957, zm. Dz.U. 03.217.2124, zm. Dz.U. 03.223.2218, zm. Dz.U. 04.6.39, zm. Dz.U. 04.29.257, zm. Dz.U. 04.54.535, zm. Dz.U. 04.93.894, zm. Dz.U. 04.123.1291, zm. Dz.U. 04.121.1262, zm. Dz.U. 04.146.1546, zm. Dz.U. 04.171.1800, zm. Dz.U. 04.210.2135, zm. Dz.U. 04.254.2533, zm. Dz.U. 04.254.2533, zm. Dz.U. 05.78.684, zm. Dz.U. 04.93.894, zm. Dz.U. 05.143.1199, zm. Dz.U. 05.143.1199, zm. Dz.U. 05.57.491, zm. Dz.U. 05.169.1419, zm. Dz.U. 05.169.1420, zm. Dz.U. 05.183.1538, zm. Dz.U. 05.25.202, zm. Dz.U. 05.143.1199, zm. Dz.U. 05.155.1298, zm. Dz.U. 05.179.1484, zm. Dz.U.06.107.723, zm. Dz.U.06.94.651, zm. Dz.U. 04.254.2533, zm. Dz.U. 06.157.1119, zm. Dz.U. 06.217.1589, zm. Dz.U. 05.155.1298, zm. Dz.U. 03.202.1957, zm. Dz.U. 06.183.1353, zm. Dz.U. 06.217.1589, zm. Dz.U. 06.251.1847, zm. Dz.U. 07.176.1238, zm. Dz.U. 07.165.1169, zm. Dz.U. 07.176.1238, zm. Dz.U. 05.180.1495, zm. Dz.U. 07.171.1208.
- Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jednolity Dz.U. 07.11.74, zm. Dz.U. 07.17.95, zm. Dz.U. 07.21.125, zm. Dz.U. 07.115.792, zm. Dz.U. 07.115.793, zm. Dz.U. 05.64.565, zm. Dz.U. 07.176.1243, zm. Dz.U. 07.112.769, zm. Dz.U. 05.169.1412, zm. Dz.U. 07.115.791.
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Dz.U. 04.210.2135, zm. Dz.U. 05.138.1154, zm. Dz.U. 05.132.1110, zm. Dz.U. 05.157.1314, zm. Dz.U. 05.94.788, zm. Dz.U. 05.179.1485, zm. Dz.U. 05.164.1366, zm. Dz.U. 06.75.519, zm. Dz.U. 06.104.708, zm. Dz.U. 06.143.1030, zm. Dz.U. 06.104.711, zm. Dz.U. 06.170.1217. zm. Dz.U. 05.169.1411, zm. Dz.U. 06.191.1410, zm. Dz.U. 06.227.1658, zm. Dz.U. 06.249.1824, zm. Dz.U. 07.64.427, zm. Dz.U. 07.82.559, zm. Dz.U. 07.115.793, zm. Dz.U. 07.166.1172, zm. Dz.U. 07.166.1172, zm. Dz.U. 07.133.922, zm. Dz.U. 07.166.1172, zm. Dz.U. 07.176.1243, zm. Dz.U. 07.166.1172, zm. Dz.U. 07.64.433, zm. Dz.U. 07.166.1172, zm. Dz.U. 07.171.1208, zm. Dz.U. 07.180.1280.
IV. Analiza merytoryczna:
Stan faktyczny:
Udziałowcy spółki zatrudnieni są równocześnie na stanowisku dyrektora i zastępcy dyrektora Spółki i jednocześnie powołani są na stanowiska Członków Zarządu Spółki.
Analiza prawna:
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Z porównania tych dwóch przepisów jasno wynika, że wydatek musi być powiązany z przychodem w sposób bezpośredni lub pośredni. Nie wszystkie wydatki poniesione przez osobę prawną mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W szczególności nie wszystkie wydatki poniesione na rzecz swoich udziałowców, akcjonariuszy.
Biorąc pod uwagę treść ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz interpretacje organów podatkowych i orzecznictwo sądów, nie ulega wątpliwości, że wydatki poniesione przez spółkę na funkcjonowanie zarządu, jako organu wykonawczego, są – w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jako koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów – kosztem uzyskania przychodów spółki. Na taką kwalifikację wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu nie ma wpływu okoliczność, że członek zarządu jest udziałowcem, czy też pozostaje ze spółką w stosunku pracy.
Potwierdzają to liczne interpretacje organów podatkowych. I tak Naczelnik Drugiego Opolskiego Urzędu Skarbowego w postanowieniu z dnia 1 października 2007 roku1 stwierdził „(…) jeżeli Spółkę i udziałowca niebędącego pracownikiem (w rozumieniu odrębnych przepisów) wiąże świadczenie wzajemne, to wydatki ponoszone przez Spółkę z racji zaistnienia tego związku – są Jej kosztem uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiują pojęcia wzajemnego świadczenia. Jednakże jego znaczenie można wywieźć z art. 487 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem – umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. W myśl art. 201 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 roku Kodeks spółek handlowych, zarząd prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje Spółkę. Z treści pisma Spółki wynika, że Prezesowi Zarządu Spółki, który jest jednocześnie udziałowcem, zostało przyznane uchwałą Zgromadzenia Wspólników wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji Członka Zarządu. Wykonuje on więc na rzecz Spółki określone czynności w zamian otrzymując ustalone wynagrodzenie. W związku z powyższym stwierdzić należy, że miejsce ma świadczenie wzajemne, a nie jednostronne, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy. Kwoty wynagrodzenia dla członka zarządu z tytułu pełnionych funkcji będą stanowiły zatem koszt uzyskania przychodu Spółki – pod warunkiem, że spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy (…)”.
Na pytanie podatnika „(…) czy diety z tytułu udziału w posiedzeniach zarządu Spółki wypłacane osobie fizycznej – wspólnikowi, będącemu jednocześnie członkiem dwuosobowego zarządu Spółki, stanowią koszt uzyskania przychodów? (…)” Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, w postanowieniu z dnia 12 kwietnia 2005 roku2 odpowiedział „(…) Z treści art. 16 ust. 11 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji. Wynagrodzenia wypłacane członkom zarządu stanowią zatem koszt uzyskania przychodu osoby prawnej (…)”.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wodzisławiu Śląskim w postanowieniu z dnia 15 marca 20004 roku3 wyjaśnił „(…) Podsumowując należy stwierdzić, że wydatki ponoszone na rzecz członków zarządu stanowią bez względu na rodzaj zawartej umowy, koszty uzyskania przychodów, jeżeli jest spełniony warunek określony w art. 15 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy, a więc wydatki te były poniesione w celu uzyskania przychodów i nie są enumeratywnie wymienione w ustawie (…)”.
W myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w koszty uzyskania przychodów nie mogą być zaliczone wydatki związane z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów.
Świadczeniem (zobowiązaniem) jednostronnym jest świadczenie, w którym tylko jedna strona jest uprawniona. W związku z tym, wydatkiem związanym z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców będą wszelkie wydatki ponoszone przez osobę prawną na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) niebędących pracownikami, które prowadzą do uzyskania przez nich świadczenia bez żadnego świadczenia wzajemnego. Nie ma mowy o świadczeniu jednostronnym, jeżeli w ramach określonego stosunku prawnego, strony tego stosunku dokonują świadczeń ekwiwalentnych. Wszystkie świadczenia dwustronnie zobowiązujące nie eliminują kosztów uzyskania przychodów wydatków poczynionych w ramach tego świadczenia.
Istnieją dwie sytuacje, które są podstawą ponoszenia wydatków na rzecz członka zarządu. W pierwszej sytuacji członek zarządu spółki kapitałowej sprawuje funkcję na mocy uchwały wspólników – jak w omawianym pytaniu. Natomiast w drugiej, członka zarządu łączy ze spółką umowa o pracę lub inna umowa o charakterze cywilnoprawnym.
W obydwu przypadkach Spółka może zaliczyć w koszty uzyskania przychodów wydatki na rzecz członków zarządu wypłacane im z tytułu pełnionych funkcji. Dodatkowo w pierwszej sytuacji powinny być racjonalnie uzasadnione i spełniać ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Przytoczyć należy jeszcze kilka orzeczeń sądów potwierdzających stanowisko autora opinii. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 17 lutego 2004 roku4 orzekł, iż „pojęcie świadczenia jednostronnego nie zostało jednak bliżej wyjaśnione ani w przepisach prawa podatkowego, ani też prawa cywilnego. Nie ulega jednak wątpliwości, że chodzi tu o świadczenia dokonywane przez jedną ze stron na rzecz drugiej bez jakiejkolwiek ekwiwalentności świadczenia tej drugiej strony”.
Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 grudnia 2004 roku5 stwierdził „jeżeli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością poniosła wydatki związane z dokonywaniem świadczeń na rzecz udziałowca niebędącego jej pracownikiem, to dopiero stwierdzenie, że świadczenia te miały charakter jednostronny, upoważnia do niezaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1999 roku”.
Zaznaczyć trzeba, iż w przypadku jednego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będącego jednocześnie jedynym członkiem zarządu, nie może powstać stosunek pracy, gdyż brak będzie jednego z podstawowych warunków stosunku pracy, tj. podporządkowania pracownika, który ponosi ryzyko związane z zatrudnieniem6. Tak więc wydatek związany z zatrudnieniem takiego wspólnika w jednoosobowym zarządzie może zostać zakwestionowany przez organ kontroli podatkowej lub skarbowej. Może on wówczas nie stanowić kosztu uzyskania przychodu, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Ważne jest, aby w przypadku członka zarządu powołanego uchwałą wspólników i jednocześnie zatrudnionego na stanowisku dyrektora w spółce, wyraźnie rozdzielić zarządzanie realizowane przez niego z jednej strony jako członka zarządu, a z drugiej strony dyrektora w spółce, tj. wyraźnie oddzielić w dokumentacji spółki zarząd operacyjny od strategicznego.
W tej kwestii wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w dniu 12 października 2005 roku7 „(…) Zarządzanie strategiczne pozostaje zawsze w gestii zarządu, jako kolektywnego organu, który wykonuje je na posiedzeniach, podejmując w tym zakresie stosowne uchwały. Zarządzanie operacyjne jest zaś realizowane jednoosobowo przez osoby pełniące określone funkcje w strukturze przedsiębiorstwa spółki, tzw. kadrę kierowniczą przedsiębiorstwa (np. dyrektora spółki, jego zastępcę, itp.), które mogą stanowić również sami członkowie zarządu. W przypadku rozdzielenia w spółce funkcji związanych z zarządzaniem strategicznym i zarządzaniem operacyjnym, w doktrynie wyjątkowo dopuszcza się również możliwość odrębnego wynagradzania członka zarządu w oparciu o każdy z łączących go ze spółką stosunek prawny (tj. osobno o stosunek organizacyjny i osobno z tytułu wiążącej członka zarządu ze spółką umowy). W takiej sytuacji wynagrodzenie wypłacane członkowi zarządu na podstawie stosunku organizacyjnego stanowi ekwiwalent za wykonywany przez niego zarząd strategiczny, który – jak już wspomniano – odnosi się do podejmowania przez zarząd kluczowych dla spółki decyzji w formie uchwał na posiedzeniach zarządu (tzw. wynagrodzenie za udział w posiedzeniach zarządu). Natomiast wynagrodzenie wypłacane na podstawie umowy dotyczy zarządu operacyjnego. Tutejszy organ podatkowy zauważył, że w przypadku przyjęcia przez spółkę ww. modelu wynagradzania członków zarządu – z uwagi na możliwość podwójnego wynagradzania tych osób za te same czynności (a co za tym, możliwość podwójnego obciążenia kosztów z tego samego tytułu) – znaczenie ma jednoznaczne rozgraniczenie w prawie wewnętrznym spółki (umowie spółki, regulaminie prac zarządu), zakresu czynności wykonywanych przez członków zarządu w ramach zarządu strategicznego od czynności związanych z zarządem operacyjnym (…)”.
Ubezpieczenia społeczne:
Do ustalenia, czy w konkretnej sytuacji istnieje obowiązek objęcia danej umowy ubezpieczeniami społecznymi, istotne jest rozstrzygnięcie, na jakiej podstawie praca jest świadczona. Należy w tym celu przeanalizować art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych8. Zgodnie z ww. artykułem, do osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym należą m.in. pracownicy, zleceniobiorcy, wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. W tym katalogu nie są wymienieni członkowie zarządu powołani uchwałą do pełnienia funkcji. Zatem powołanie na członka zarządu nie skutkuje nawiązaniem umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń, takiej jak umowa o pracę, umowa zlecenia lub inna.
„(..) Należy podkreślić, że jest to katalog zamknięty, z którego czerpie ustawodawca wyznaczając zakres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu (..)”9.
„(..) Wskazanie przesłanek wystąpienia danego tytułu do ubezpieczeń dokonane zostało jedynie wobec wybranych grup ubezpieczonych, poprzez stworzenie definicji w art. 8 ustawy o s.u.s. (..)”10.
„(..) Skoro zatem w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu nie dojdzie do powstania stosunku prawnego rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, to uznać należy, że osoby powołane do pełnienia tej funkcji nie będą podlegać ubezpieczeniom społecznym. Jeżeli jednak niezależnie od powołania tych osób do pełnienia ww. funkcji, zostanie między nimi a spółką zawarta umowa o pracę albo umowa zlecenia na prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację, to osoby te będą podlegać ubezpieczeniom społecznym jak pracownicy albo jak zleceniobiorcy (..)”11.
Istotnym, jak się wydaje jest wyraźne określenie i rozgraniczenie w dokumentach spółki, umowie o pracę z członkiem zarządu jako pracownikiem – dyrektorem, czynności związanych z prowadzeniem spraw spółki jako członka zarządu od czynności wykonywanych przez niego jako pracownika w tejże spółce – nie będących reprezentacją i prowadzeniem spraw spółki.
Powołanie do pełnienia funkcji członka zarządu nie rodzi także obowiązku w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego ze względu na treść art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e)12 oraz art. 81 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
V. Wnioski opinii:
- Naszym zdaniem wydatki Spółki Kapitałowej z tytułu wynagrodzenia członka zarządu powołanego uchwałą wspólników i jednocześnie będącego udziałowcem i dyrektorem w tejże Spółce stanowią koszt uzyskania przychodów dla spółki.
- Naszym zdaniem powołanie wyłącznie uchwałą wspólników na członka zarządu Spółki Kapitałowej nie skutkuje obowiązkiem objęcia ubezpieczeniami społecznymi oraz zdrowotnymi.
- Naszym zdaniem w wewnętrznych dokumentach Spółki (np. regulaminie prac zarządu), niezbędne jest wyodrębnienie zakresu czynności wykonywanych przez członka zarządu Spółki w ramach zarządu strategicznego od czynności związanych z zatrudnieniem spółce jako dyrektora – w przypadku jednoczesnego pełnienia przez członka zarządu funkcji dyrektora w spółce.
Opinię tę wydałem z całą sumiennością i starannością, kierując się swoją najlepszą wiedzą.
adwokat Tomasz Grzybkowski
Przypisy:
1Postanowienie Naczelnika Drugiego Opolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 1 października 2007 roku, PD/423-41/TP/07.
2Postanowienie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2005 roku, 1471/DPD2/423/32/2005/EC/2.
3Postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wodzisławiu Śląskim z dnia 15 marca 2004 roku, PDIII423/5/2004.
4Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 lutego 2004 roku, sygn. akt I SA/Łd 45/2003.
5Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2004 roku, sygn. akt FSK 793/2004.
6Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lipca 1998 roku, sygn. akt II UKN 112/98.
7Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 12 października 2005 roku, BI/423-0084/0.
8Art. 6. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;
2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;
3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni";
4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;
5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi;
6) posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego wybranymi w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej "posłami i senatorami";
7) osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej "stypendystami sportowymi";
7a) pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej;
8) osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
9) (4) osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, zwanymi dalej "bezrobotnymi";
9a) (5) osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe, zwanymi dalej "osobami pobierającymi stypendium";
10) duchownymi;
11) żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego oraz żołnierzy pełniących okresową służbę wojskową;
12) osobami odbywającymi służbę zastępczą;
13) (uchylony);
14) (uchylony);
15) (uchylony);
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) (uchylony);
18a) funkcjonariuszami Służby Celnej;
18b) (uchylony);
19) osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
20) osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy;
21) osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia.
2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, za które ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę, regulują przepisy o pomocy społecznej.
2a. Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę, jednak nie dłużej niż przez 20 lat.
2b. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli podlega ona obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z innego tytułu na podstawie ustawy lub na podstawie odrębnych przepisów.
2c. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, jeżeli przyznał osobie świadczenie pielęgnacyjne, może wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie informacji o przebiegu ubezpieczenia oraz za jaki okres za tę osobę powinien opłacać składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
3. (uchylony).
3a. (uchylony).
4. Osoby określone w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.
5. (uchylony).
6. (uchylony).
9Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, Komentarz pod red. J.Wantoch-Rekowskiego, Toruń-Warszawa, str. 38.
10Tamże, str. 38.
11Tamże, str. 41.
12Art. 66. 1. Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają:
1) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:
a) pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
b) rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,
c) osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi,
d) osobami wykonującymi pracę nakładczą,
e) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub osobami z nimi współpracującymi,
f) osobami duchownymi,
g) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych, spółdzielni kółek rolniczych lub członkami ich rodzin,
h) osobami pobierającymi świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy,
i) osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia;
2) żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe, o ile nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia z innego tytułu, oraz pełniący służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a także kandydaci na żołnierzy zawodowych;
3) poborowi odbywający służbę zastępczą;
4) poborowi pełniący służbę w Policji, Straży Granicznej i Biurze Ochrony Rządu;
5) żołnierze zawodowi oraz żołnierze odbywający nadterminową zasadniczą służbę wojskową i służbę okresową;
6) policjanci;
7) funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
8) funkcjonariusze Agencji Wywiadu;
8a) (131) funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
8b) (132) funkcjonariusze Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
8c) (133) funkcjonariusze Służby Wywiadu Wojskowego;
9) funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu;
10) funkcjonariusze Straży Granicznej;
11) funkcjonariusze Służby Celnej;
12) funkcjonariusze Służby Więziennej;
13) funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej;
14) posłowie pobierający uposażenia poselskie, posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani w Rzeczypospolitej Polskiej, pobierający z tego tytułu uposażenie oraz senatorowie pobierający uposażenie senatorskie;
15) sędziowie i prokuratorzy;
15a) (134) ławnicy sądowi niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
16) osoby pobierające emeryturę lub rentę, osoby w stanie spoczynku pobierające uposażenie lub uposażenie rodzinne oraz osoby pobierające uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze;
17) uczniowie oraz słuchacze zakładów kształcenia nauczycieli w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
18) dzieci przebywające w placówkach pełniących funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze lub opiekuńcze lub w domach pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
19) dzieci do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego nieprzebywające w placówkach, o których mowa w pkt 18, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, z zastrzeżeniem art. 81 ust. 8 pkt 3;
20) studenci i uczestnicy studiów doktoranckich niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1;
21) alumni wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulanci, nowicjusze i junioryści zakonów męskich i żeńskich i ich odpowiedników, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 2;
22) słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej;
23) osoby pobierające stypendium sportowe po ukończeniu 15. roku życia niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
24) bezrobotni niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
24a) (135) osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez podmiot inny niż powiatowy urząd pracy, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
25) osoby pobierające zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne oraz osoby niepobierające zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego z przyczyn określonych w art. 27 ust. 1 pkt 3-6 i ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, z późn. zm.12)) niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
26) osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
27) uchodźcy objęci indywidualnym programem integracji na podstawie przepisów o pomocy społecznej niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
28) osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne lub dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, przyznane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
29) osoby bezdomne wychodzące z bezdomności niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
30) osoby objęte indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
31) kombatanci i osoby represjonowane niepodlegający ubezpieczeniom społecznym w Rzeczypospolitej Polskiej lub niepobierający emerytury lub renty;
31a) (136) cywilne niewidome ofiary działań wojennych, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
32) osoby korzystające z urlopu wychowawczego niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
33) osoby uprawnione do świadczeń alimentacyjnych na podstawie ugody sądowej lub prawomocnego orzeczenia sądu niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;
34) (137) rolnicy i ich domownicy, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie pkt 1-33 i 35;
35) (138) członkowie rad nadzorczych posiadający miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
36) (139) aplikanci Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury.
2. (140) Status członka rodziny osoby ubezpieczonej oraz status członka rodziny będącego osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji zwalnia z obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 17-20, 24, 24a, 26-28, 30 i 33.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do małżonków, wobec których orzeczono separację prawomocnym wyrokiem sądu.
Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.