Od 1 października 2013 roku podatnikom umożliwiono wystawianie paragonów fiskalnych zawierających numer NIP nabywcy. Jednocześnie od 1 stycznia 2013 roku ustawa o podatku VAT dopuściła wystawianie tzw. faktur uproszczonych pod warunkiem, że ich wartość nie przekraczała 450,00 złotych (100,00 euro). Sprawę omówiono w objaśnieniach podatkowych Ministra Finansów z 16 października 2020 roku.
Ważna zmiana dotycząca dokumentowania sprzedaży na potrzeby podatku VAT weszła w życie 1 stycznia 2020 roku. W przypadku sprzedaży zarejestrowanej w kasie fiskalnej, fakturę do paragonu na rzecz podatnika podatku VAT wystawić można jedynie wówczas, gdy paragon zawiera numer NIP nabywcy. Naruszenie tego przepisu skutkować może ustaleniem wobec sprzedawcy dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturach (art. 106b ust. 5 i 6 ustawy o VAT). Warto także przypomnieć, że od 1 października tego roku obowiązuje nowa struktura pliku JPK_VAT. Wprowadzające tę ostatnią zmianę rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju zmieniło zasady ewidencjonowania zakupów i sprzedaży w rejestrze VAT.
W przypadku transakcji pomiędzy podatnikami VAT sprzedawca ma prawo udokumentować sprzedaż fakturą uproszczoną, w tym także paragonem zawierającym NIP nabywcy. Paragon na kwotę do 450,00 złotych (100,00 euro) zawierający NIP nabywcy będącego podatnikiem VAT jest zatem fakturą uproszczoną. Taki paragon musi być traktowany jak standardowa faktura. Oznacza to, że do tego typu paragonów nie można już wystawić faktury na podstawie ogólnego przepisu art. 106b ust. 3 ustawy o VAT. Z uwagi na wspomnianą wyżej zmianę obowiązującą od 1 stycznia 2020 roku, nabywca już w chwili sprzedaży musi zadecydować, czy dokonuje nabycia jako podatnik VAT, czy też jako konsument. Jeżeli zatem nabywca będący podatnikiem VAT:
1) zażąda wystawienia faktury zawierającej jego numer NIP jeszcze przed dokonaniem sprzedaży, wówczas sprzedawca nie ewidencjonuje sprzedaży w kasie fiskalnej, lecz wystawia tradycyjną fakturę z numerem NIP nabywcy (wystawia fakturę „na firmę”),
2) zażąda wystawienia faktury zawierającej jego numer NIP już po dokonaniu sprzedaży, to otrzyma ją wyłącznie wówczas, gdy paragon dokumentujący sprzedaż będzie zawierał podany przez nabywcę numer NIP,
3) zażądał umieszczenia numeru NIP na paragonie fiskalnym, a sprzedaż nie przekraczała 450,00 złotych (100,00 euro), wówczas sprzedawca nie może wystawić później faktury do paragonu, gdyż paragon ten stanowi fakturę uproszczoną.
Powyższe zasady nie dotyczą konsumentów. Na podstawie ogólnych przepisów (art. 106b ust. 3 ustawy o VAT) nadal mają oni prawo domagać się wystawienia faktury do paragonu w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca dokonania sprzedaży. Faktura ta nie będzie mogła jednak zawierać numeru NIP nabywcy. Wynika to wprost z przywołanego powyżej art. 106b ust. 5 i 6 ustawy o VAT, zakazującego wystawiania faktur do paragonów niezawierających numeru NIP.
Podkreślenia wymaga, że decyzja o tym jaki dokument ma stwierdzać sprzedaż należy przede wszystkim do nabywcy. Decyzję w tym zakresie musi on podjąć przed dokonaniem sprzedaży i zakomunikować ją sprzedawcy zanim ten zarejestruje transakcję w kasie fiskalnej. Jeżeli nabywca nie poinformuje sprzedawcy, że przy nabyciu występuje jako podatnik VAT, a sprzedawca wystawi paragon bez numeru NIP, wówczas udokumentowanie sprzedaży fakturą i w konsekwencji uzyskanie prawa odliczenia VAT przez nabywcę będzie niemożliwe.
Minister wyjaśnił też, że przepisy ustawy o VAT wykluczają wystawianie faktur zbiorczych do paragonów będących fakturami uproszczonymi. Faktura zbiorcza do tego typu paragonów będzie zatem wystawiona w warunkach art. 108 ust. 1 ustawy o VAT i może skutkować koniecznością dwukrotnej zapłaty podatku. Faktura zbiorcza może obejmować jedynie paragony z numerem NIP na kwotę ponad 450,00 złotych brutto (100,00 euro). Tego typu paragony nie stanowią bowiem faktur uproszczonych, a jednocześnie do takich paragonów można wystawić później fakturę w myśl art. 106b ust. 5 ustawy o VAT.
W objaśnieniach przypomniano, że, stosownie do § 11a przywołanego wyżej rozporządzenia, paragony fiskalne, będące fakturami uproszczonymi, do dnia 31 grudnia 2020 roku nie będą musiały być wykazywane odrębnie w nowym JPK_VAT. Konieczne jest jednak w tym okresie ujęcie zbiorcze informacji ewidencji sprzedaży z kasy fiskalnej w ewidencji VAT sprzedaży w nowym pliku JPK_VAT na podstawie § 10 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia z 15 października 2019 roku. Od 1 stycznia 2021 roku paragony będące fakturami uproszczonymi będą wykazywane odrębnie w nowym pliku JPK_VAT.
Z treścią objaśnień podatkowych mogą zapoznać się Państwo tutaj:
https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-z-dnia-16-pazdziernika-2020-r-dot-uznania-paragonow-fiskalnych-za-faktury-uproszczo-ne#xd_co_f=NjhkMmUwOTgtMDQ4YS00YWM1LWI2ZWItZWNmMTY5OGQ2OGQ5~
opracował:
Adam Rajewski
adwokat, doradca podatkowy (numer wpisu 13619)