Obowiązki prawne wynikające z ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym

OPINIA PRAWNA

w sprawie
obowiązków wprowadzającego do obrotu zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
oraz sprzedawców hurtowych i detalicznych ww. sprzętu
na gruncie ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym

I. Podstawa zlecenia:

Opinia sporządzona w ramach wewnętrznych prac studyjnych kancelarii związanych z wprowadzaniem do obrotu sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

II. Cel opinii:

Udzielenie informacji na temat obowiązków ciążących na mocy ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym na wprowadzającym do obrotu zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny nieprzeznaczony dla gospodarstw domowych oraz sprzedawcach hurtowych i detalicznych ww. sprzętu

III. Podstawa prawna opinii:

1.Ustawa z dnia 25 lipca 2005 roku o zużytym sprzęcie elektrycznym i  elektronicznym, Dz.U.2005.180.1495, zm.: Dz.U.2008.223.1464, zm.: Dz.U.2009.79.666, zm. Dz.U.2009.215.1664,

2.Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach j.t. Dz.U.07.39.251, zm, Dz.U.2007.88.587, zm. Dz.U.2005.175.1462, zm. Dz.U.2008.199.1227, zm. Dz.U.2008.223.1464, Dz.U.2009.18.97, Dz.U.2009.79.666, Dz.U.2010.28.145.

IV. Analiza merytoryczna:

1.Definicje ustawowe

a. Ustawowa definicja terminu „sprzęt”

(i) Definicja ogólna

Definicja sprzętu określa zakres przedmiotowy ustawy, gdyż tylko urządzenia, które spełniają definicję sprzętu i odpady z nich powstałe, będą objęte jej zakresem przedmiotowym.
Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i  elektronicznym (dalej „ustawa’) określa wymagania, jakim powinien odpowiadać sprzęt elektryczny i elektroniczny, (dalej „sprzęt”) i zasady postępowania ze zużytym sprzętem w sposób zapewniający ochronę zdrowia i  życia ludzi oraz ochronę środowiska. Ustawy nie stosuje się do baterii i akumulatorów. Problematyka ta została uregulowana w ustawie o bateriach i akumulatorach¹ i zostanie przedstawiona w odrębnej opinii prawnej.
Sprzęt elektryczny i elektroniczny definiowany jest jako urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1.000 V dla prądu przemiennego oraz 1.500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w  załączniku nr 1 do ustawy. W ww. załączniku wymienia się następujące grupy sprzętu:
1.wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego,
2.małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego,
3.sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny,
4.sprzęt audiowizualny,
5.sprzęt oświetleniowy,
6.narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych,
7.zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy,
8.wyroby medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skażonych produktów,
9.przyrządy do nadzoru i kontroli,
10.automaty do wydawania.
Załącznik nr 1 do ustawy stanowi załącznik do niniejszej opinii.

(ii) Przesłanki uznania za sprzęt

Pierwszą przesłanką, która wyznacza zakres definicji sprzętu, jest pojęcie urządzenia. Z określenia tego należy wyciągnąć wniosek, iż za sprzęt można uznać tylko urządzenie stanowiące pewną całość, tzn. produkt finalny. Przyjęło się nim określać urządzenia lub jednostki (części składowe) urządzeń, które mają bezpośrednią funkcję, posiadają własną obudowę oraz - w stosownych przypadkach - gniazda i połączenia przeznaczone dla użytkownika końcowego. Bezpośrednią funkcję definiuje się jako funkcję podzespołu lub produktu finalnego, umożliwiającą jego planowe wykorzystanie, zgodnie z instrukcją obsługi załączoną przez producenta dla końcowego użytkownika. Funkcja ta może być dostępna bez dodatkowych złożonych operacji technicznych, poza prostymi operacjami, które może wykonać każda osoba².

Produktem finalnym określa się urządzenie lub jednostkę (część składową) sprzętu, która spełnia swą bezpośrednią funkcję - zdefiniowaną przez producenta i  zamieszczoną w instrukcji obsługi. Funkcja ta może być dostępna bez dodatkowych złożonych operacji technicznych takich, jak np. regulacja, wykonanie złożonych połączeń. Produkt taki posiada własną obudowę i  ewentualne gniazda i połączenia³. Ten produkt finalny musi spełniać kryteria sprzętu określone w definicji sprzętu zawartej w  ustawie o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. W literaturze wskazuje się, że nie są więc sprzętem same części składowe sprzętu będącego produktem finalnym⁴, jednakże należy mieć na uwadze, iż w przedmiotowej kwestii można wskazać odmienne stanowisko reprezentowane m.in. przez Ministra Środowiska⁵. Przyjmując za doktryną pierwsze ze stanowisk wskazać należy, że podmiot wprowadzający do obrotu takie produkty nie podlega ustawie. Podlega jej dopiero przedsiębiorca, który połączy te części i wprowadzi do obrotu złożony z nich produkt, np. złożony z tych części automat o niskich wygranych.

Dane urządzenie może być uznane za sprzęt, jeżeli jego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych. Należy przez to rozumieć, że prąd elektryczny jest głównym (podstawowym) źródłem energii, by dane urządzenie pełniło swoją podstawową funkcję. Oznacza to również, że jeżeli prąd elektryczny jest wyłączony, urządzenie nie spełnia swojej podstawowej (głównej) funkcji. Jeśli energia elektryczna jest użyta jedynie do podtrzymywania lub funkcji kontrolnych, taki typ urządzenia nie spełnia definicji sprzętu. Jeżeli wprowadzane urządzenie spełnia swoją bezpośrednią funkcję pomimo braku dopływu prądu elektrycznego lub obecności pól elektromagnetycznych nie jest sprzętem w rozumieniu ustawy i należy je wyłączyć z zakresu stosowania przepisów ustawy.
Kolejnym warunkiem koniecznym, aby dane urządzenie uznać za sprzęt, jest zaprojektowanie tego urządzenia do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu przemiennego oraz 1500 V dla prądu stałego.
Następną przesłanką, którą musi spełnić dane urządzenie, aby uznać je za sprzęt, jest przynależność tego urządzenia do jednej z  dziesięciu grup enumeratywnie wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy. Jeżeli urządzenia nie można zaliczyć do żadnej z grup wymienionych w  załączniku nr 1 do ustawy, to należy przyjąć, że urządzanie to nie podlega ustawie. W ramach grupy wyróżnia się rodzaje, które pełnią jedynie funkcję przykładową, dookreślającą daną grupę. Jeżeli więc jakiegoś urządzenia nie można przypisać do konkretnego rodzaju, a takie urządzenie spełnia kryteria określone w definicji sprzętu zawartej w  ustawie oraz należy do jednej z dziesięciu grup wymienionych w  załączniku nr 1 do ustawy  to takie urządzenie jest sprzętem w  rozumieniu ustawy. W przypadku gdy sprzętu tego nie wymieniono wprost w  ramach danej grupy, to należy go zakwalifikować jako pozostały sprzęt w  danej grupie⁶.

(iii) problem masy i elementów sprzętu

Z definicją sprzętu wiąże się też sprawa określenia masy tego sprzętu. W  zależności od masy sprzętu wprowadzonego do obrotu różnie będzie przedstawiał się zakres obowiązków wprowadzającego sprzęt. Biorąc pod uwagę definicję sprzętu, należy przyjąć, iż do jego masy należy zaliczyć tylko takie produkty, które stanowią pewną całość konieczną do działania tego urządzenia jako urządzenia zależnego od prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych. Elementy, które nie są konieczne do prawidłowego działania takiego urządzenia przez okres jego eksploatacji, które nie będą razem z nim usuwane po zakończeniu jego eksploatacji, nie powinny być wliczane do jego masy. Przyjąć więc należy, że do masy sprzętu należy zaliczyć masę samego sprzętu, wszystkich elektrycznych i elektronicznych akcesoriów dostarczanych razem ze sprzętem, jak również wszystkich nie-elektrycznych i  nieelektronicznych akcesoriów, które są specyficzne dla danego sprzętu lub które są uważane przez nabywców sprzętu za część ogólnie przyjętego sprzętu i z tego powodu będą razem z nim usuwane. Nie powinno się jednak zaliczać do masy sprzętu opakowania, instrukcji obsługi oraz innych dokumentów⁷. Nie wlicza się również masy baterii i akumulatorów, gdyż tę materię reguluje ustawa o bateriach i akumulatorach⁸.

(iv) dalszy podział sprzętu

Oprócz ogólnej definicji sprzętu ustawa wprowadza również podział tego sprzętu na dwie grupy ze względu na jego przeznaczenie: na sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych oraz na sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych. Podział ten ma charakter wyczerpujący i zamknięty. W zależności od rodzaju wprowadzanego sprzętu ustawa określa w różny sposób obowiązki wprowadzającego sprzęt. Przypisanie sprzętu do jednej z  wyżej wymienionych grup musi nastąpić już w momencie wprowadzenia sprzętu do obrotu.
Ustawa nie zawiera definicji sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych. W doktrynie wskazuje się, że przez pojęcie sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych należy rozumieć sprzęt, który jest normalnie (standardowo) używany w  gospodarstwach domowych. Przez sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych należy rozumieć sprzęt spełniający następujący warunek: jego konstrukcja i funkcja uzasadnia zastosowanie go w gospodarstwie domowym -  niezależnie od tego, że w swojej masie może on w większości trafiać do innych użytkowników niż gospodarstwo domowe⁹. W konsekwencji za sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych należy uznać sprzęt, który normalnie (standardowo) nie jest używany w gospodarstwach domowych. Ministerstwo Środowiska wskazuje, że sprzęt nie jest przeznaczony dla gospodarstw domowych, jeżeli łącznie spełnia następujące warunki¹⁰:
a.jego głównym odbiorcą jest przemysł, firmy, przedsiębiorstwa, instytucje,
b.jego konstrukcja i funkcje nie uzasadniają zastosowania w gospodarstwach domowych,
c.nie jest wprowadzany na rynek z myślą o detalicznych nabywcach.
Z uwagi na zakres zlecenia w niniejszej opinii prawnej odstąpiono od opisania obowiązków wprowadzającego sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych.
Przepisów ustawy nie stosuje się również do sprzętu służącego ochronie bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej, jeżeli ten sprzęt jest przeznaczony wyłącznie do celów wojskowych, odpadów promieniotwórczych w rozumieniu przepisów ustawy Prawo atomowe, sprzętu będącego częścią składową urządzenia, które nie jest sprzętem w  rozumieniu przepisów ustawy (art. 2 ust. 3).

b. Ustawowa definicja terminu „wprowadzający do obrotu” i „wprowadzenie do obrotu”.

Ustawa w art. 3 ust. 1 pkt 13 definiuje wprowadzającego sprzęt jako przedsiębiorcę, który:
a. produkuje i wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem,
b. wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem, wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę,
c. importuje sprzęt,
- z wyjątkiem przedsiębiorcy, który zapewnia wyłącznie finansowanie zgodne z warunkami określonymi w umowie finansowania. Umowa finansowania to umowa określającą warunki finansowania produkcji, importu, wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej dostawy sprzętu, bez względu na tytuł prawny do tego sprzętu, w tym umowa najmu, dzierżawy, leasingu i pożyczki. Z definicji tej wynika, że w jej zakres wchodzą wszystkie umowy finansowe, które określają warunki finansowania produkcji, importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej dostawy sprzętu, bez względu na tytuł prawny do tego sprzętu. Tylko dla przykładu wskazano, że w zakres definicji umowy finansowej wchodzą umowy najmu, dzierżawy, leasingu, pożyczki. Przedsiębiorca, który zapewnia wyłącznie finansowanie sprzętu zgodne z  warunkami określonymi w umowie finansowania, nie jest uważany za wprowadzającego sprzęt i nie obejmują go obowiązki ustawowe przewidziane dla wprowadzającego sprzęt.
 
Wprowadzanie sprzętu do obrotu oznacza odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie sprzętu po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w celu używania lub dystrybucji (art. 3 ust. 1 pkt. 14 ustawy). Wprowadzenie sprzętu do obrotu na terytorium kraju następuje z dniem:
1. wydania sprzętu z magazynu lub przekazania osobie trzeciej - w przypadku sprzętu wyprodukowanego na terytorium kraju;
2. wystawienia faktury potwierdzającej wewnątrzwspólnotowe nabycie;
3. przywozu sprzętu na terytorium kraju.
Jeżeli z ww. reguł wynika, że wprowadzenie sprzętu do obrotu na terytorium kraju nastąpiło w dwóch terminach, za dzień wprowadzenia sprzętu do obrotu na terytorium kraju uważa się dzień wcześniejszy.

Wprowadzenie do obrotu nie ma miejsca, gdy wyrób został:
a. przekazany przez wytwórcę w państwie trzecim jego upoważnionemu przedstawicielowi we Wspólnocie, którego wytwórca zatrudnił w celu zapewnienia zgodności wyrobu z wymaganiami dyrektywy,
b. przekazany wytwórcy do dalszej obróbki (np. do zamontowania z innym wyrobem, opakowania, przetworzenia lub do umieszczenia na nim nazwy wytwórcy),
c. nie został (jeszcze) dopuszczony do wolnego obrotu przez władze celne lub został wprowadzony poprzez zastosowanie innej procedury celnej (np. tranzyt, składowanie, przywóz czasowy) lub znajduje się w strefie wolnocłowej,
d. wyprodukowany w państwie członkowskim z zamiarem wyeksportowania do państwa trzeciego,
e. wystawiony na targach, wystawach lub pokazach handlowych,
f. znajduje się w magazynach wytwórcy lub jego upoważnionego przedstawiciela mającego siedzibę na terenie Wspólnoty, jeśli wyrób nie został jeszcze udostępniony¹¹.
Z art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy wynika, że zasadniczo wprowadzającym sprzęt jest przedsiębiorca, który produkuje i wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem, po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego UE lub państwa członkowskiego EFTA - strony umowy o EOG w celu używania lub dystrybucji pod własnym oznaczeniem. Produkcja sprzętu może ograniczyć się jedynie do złożenia sprzętu z podzespołów dostarczonych przez innych dostawców.
Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której jeden przedsiębiorca produkuje sprzęt na zlecenie innego przedsiębiorcy i dopiero ten drugi przedsiębiorca wprowadza do obrotu sprzęt pod własnym oznaczeniem. W tym wypadku przedsiębiorca, który produkuje sprzęt, wykonuje jedynie zlecenie przedsiębiorcy, który będzie wprowadzał do obrotu ten sprzęt pod własnym oznaczeniem. W tym przypadku wszystkie obowiązki ciążą na przedsiębiorcy, który zlecił usługę produkcji sprzętu, a nie na przedsiębiorcy, który produkuje sprzęt.
Choć ustawa nie definiuje pojęcia „oznaczenie”, to - w komentowanym przepisie - należy przez nie rozumieć, znak towarowy w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku - Prawo własności przemysłowej lub firmę, nazwę przedsiębiorcy.
Za wprowadzającego sprzęt ustawa uznaje również przedsiębiorcę, który importuje sprzęt. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy przez import sprzętu rozumie się przywóz sprzętu z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim UE lub państwem członkowskim EFTA - stronę umowy o  Europejskim Obszarze Gospodarczym (dalej „EOG”) w celu wprowadzenia do obrotu. Wprowadzeniem sprzętu do obrotu, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy  jest odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie sprzętu, po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego UE lub państwa EFTA -  strony umowy o EOG w celu używania lub dystrybucji.
Warto zauważyć, iż choć ustawa wyraźnie tego nie określa, za wprowadzającego sprzęt uznaje także podmiot, który sprzedaje sprzęt na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu lub sieci teleinformatycznych¹².
Jak wynika z powyższych definicji za wprowadzającego sprzęt nie można uznać przedsiębiorcy, który odsprzedaje sprzęt, który to sprzęt został wcześniej odpłatnie lub nieodpłatnie przekazany mu przez podmiot, który sam po raz pierwszy udostępnił ten sprzęt  na terytorium państwa członkowskiego UE lub państwa EFTA - strony umowy o EOG w celu używania lub dystrybucji. Nie dotyczy to sytuacji gdy przedsiębiorca nabył sprzęt wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę w celu jego sprzedaży pod własnym oznaczeniem.

Na koniec należy wskazać również na treść art. 3a ust. 1 ustawy. W przypadku gdy wprowadzający sprzęt nie jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 6 ustawy, albo będąc wpisanym do rejestru nie realizuje zgodnie z ustawą obowiązków obciążających wprowadzającego sprzęt (obowiązki, o których mowa w art. 7, 13, 18, 19, 21, 24, 25, 27-34, 64 i 67 ustawy), przejmuje przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia jego sprzętu. Z powyższego wynika, iż przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia sprzętu odpowiedzialny jest za przywieziony na terytorium kraju sprzęt w dwóch przypadkach. Pierwszy przypadek obejmuje sytuację, w której wprowadzający sprzęt nie jest wpisany do rejestru prowadzonego przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (dalej: GIOŚ). Stan ten jest łatwy do stwierdzenia, gdyż zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy informacje o  tym, czy dany wprowadzający sprzęt jest wpisany do rejestru, dostępne są na stronie internetowej GIOŚ. Drugi przypadek obejmuje sytuację, w  której wprowadzający sprzęt, będąc wpisanym do rejestru, nie realizuje zgodnie z ustawą obowiązków obciążających wprowadzającego sprzęt.  Przepis ten nie określa, niezrealizowanie których obowiązków obciążających wprowadzającego sprzęt spowoduje, że obowiązki, o których mowa w art. 7, 13, 18, 19, 21, 24, 25, 27-34, 64 i 67 ustawy przejmuje przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia jego sprzętu ani w stosunku do jakiego sprzętu następuje to przejęcie. Przyjąć jednak należy, że chodzi o nierealizację obowiązków przez wprowadzającego sprzęt, które następnie przejmuje przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia, w stosunku do sprzętu, który został wprowadzony na terytorium kraju przez przedsiębiorcę dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia¹³.

d. Pozostałe ustawowe terminy.

Zgodnie z art. 3  ust. 1 pkt 8 ustawy sprzedawcą detalicznym jest przedsiębiorca, który w  ramach wykonywanej działalności gospodarczej zbywa sprzęt w celu jego użytkowania.
W przypadku, gdy wprowadzający sprzęt zbywa sprzęt bezpośrednio konsumentom, również on będzie spełniał definicję sprzedawcy detalicznego, a co za tym idzie będzie adresatem obowiązków nałożonych ustawą na sprzedawcę detalicznego. W sytuacji gdy takiego zbycia dokonuje przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia sprzętu, który na podstawie art. 3a ustawy przejął obowiązki wprowadzającego sprzęt, również on będzie spełniał definicję sprzedawcy detalicznego.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 9 ustawy sprzedawcą hurtowym jest przedsiębiorca, który w ramach wykonywanej działalności gospodarczej zbywa sprzęt w celu dalszego jego zbycia. Biorąc pod uwagę definicję sprzedawcy hurtowego, należy przyjąć, iż w większości przypadków również wprowadzający sprzęt będzie uważany ze sprzedawcę hurtowego, a co za tym idzie - będzie obowiązany wypełniać obowiązki nałożone również na sprzedawcę hurtowego. W sytuacji gdy przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia sprzętu, który na podstawie art. 3a ustawy przejął obowiązki wprowadzającego sprzęt, zbywa sprzęt w  celu dalszego zbycia tego sprzętu, również on będzie spełniał definicję sprzedawcy hurtowego.
Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy uznawany jest przez ustawę za zbierającego zużyty sprzęt (art. 3 ust. 1  pkt 16 lit. d.). Oznacza to, że będzie on również adresatem obowiązków nałożonych przez na zbierającego zużyty sprzęt.

2. Obowiązki wprowadzającego sprzęt

Podstawowym obowiązkiem wprowadzającego sprzęt jest złożenie do GIOŚ, na urzędowym formularzu, wniosku o wpis do rejestru (art. 7 ustawy). Wpis do rejestru podlega opłacie rejestrowej. GIOŚ dokonując wpisu do rejestru, nadaje przedsiębiorcy numer rejestrowy.
Wprowadzający sprzęt wpisany do rejestru uiszcza w terminie do końca lutego każdego roku opłatę roczną, której nie uiszcza się w roku, w którym została uiszczona opłata rejestrowa. Wysokość obu tych opłat uzależniona jest od obrotu netto ze sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego w poprzednim roku obrotowym i wynosi od 500,00 złotych do 4.000,00 złotych (art. 9  ustawy). Opłata dla mikroprzedsiębiorców jest niższa. W przypadku nieuiszczenia przez wprowadzającego sprzęt opłaty rocznej GIOŚ wykreśla go z rejestru (art. 14 pkt 1 ustawy).
Wprowadzający sprzęt jest obowiązany umieszczać numer rejestrowy na fakturach i innych dokumentach sporządzanych w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej (art. 21 ustawy).
Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do umieszczenia na sprzęcie oznakowania, którego wzór jest określony w załączniku nr 3 do ustawy. Oznakowanie oznacza, że sprzęt został wprowadzony do obrotu po dniu 13 sierpnia 2005 roku, a wprowadzany do obrotu sprzęt powinien być oznakowany w sposób umożliwiający identyfikację jego producenta. Oznakowanie, o którym mowa w zdaniach poprzednich powinno być umieszczone w sposób wyraźny, czytelny i trwały. Jeżeli jest to uzasadnione wielkością lub funkcją sprzętu, oznakowanie to może być umieszczone na opakowaniu zbiorczym, na instrukcji użycia lub na gwarancji sprzętu (art. 23).
Na wprowadzającego sprzęt ustawa nakłada również obowiązki prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych. Obowiązek ten może być realizowany samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Wprowadzający sprzęt, samodzielnie wykonując obowiązek prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych, przeznacza na publiczne kampanie edukacyjne albo przekazuje, w terminie do dnia 30 czerwca następnego roku, na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej co najmniej 0,1 % swoich przychodów z tytułu wprowadzenia sprzętu osiąganych w danym roku kalendarzowym. Poniesione wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 23a ustawy)¹⁴. W przypadku przeniesienia tego obowiązku przez wprowadzającego sprzęt na organizację odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, organizacja odzysku wykonuje ten obowiązek w ramach art. 58 ust. 3 ustawy, tzn. w ramach 5% swoich przychodów, które jest obowiązana przeznaczyć na publiczne kampanie edukacyjne. Nie następuje więc w takim przypadku kumulacja kwot - 5% przychodów organizacji odzysku plus po 0,1% przychodu każdego przedsiębiorcy, który zawarł umowę z organizacją odzysku.
Obowiązki sprawozdawcze i ewidencyjne zostały uregulowane w art. 24 i 31, 32, 33 ust 4 ustawy. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i  przedłożenia GIOŚ, w terminie do dnia 31 lipca za okres od 1 stycznia do 30 czerwca i do dnia 15 marca za okres od 1 lipca do 31 grudnia każdego roku, sprawozdania o ilości i masie sprzętu wprowadzonego do obrotu na terytorium kraju, z podziałem na grupy i rodzaje sprzętu, określone w  załączniku nr 1 do ustawy. W przypadku zakończenia działalności wprowadzający sprzęt składa sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, w  terminie 7 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania tej działalności (art. 24 ustawy). Ponadto wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia GIOŚ:
a. w terminie do dnia 31 lipca za okres od 1 stycznia do 30 czerwca i do dnia 15 marca za okres od 1 lipca do 31 grudnia każdego roku, sprawozdania o masie zużytego sprzętu zebranego, poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingowi, oraz unieszkodliwianiu,
b. w terminie do dnia 15 marca po roku, w którym nastąpiło zebranie lub odzysk, w tym recykling, zużytego sprzętu, sprawozdania o osiągniętych poziomach zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu (art. 31 ustawy).
Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do prowadzenia dodatkowej ewidencji obejmującej informacje dotyczące ilości i masy wprowadzonego sprzętu i przechowywania. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do przechowywania tej ewidencji oraz zaświadczeń o zużytym sprzęcie, o których mowa w art. 50 ust. 1 ustawy, przez pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, którego dotyczą. Nadto wprowadzający sprzęt oblicza osiągnięte poziomy zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu na podstawie ww. dodatkowej ewidencji oraz zaświadczeń o  zużytym sprzęcie, o których mowa w art. 50 ust. 1 ustawy (art. 32 ustawy).

Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i  przedłożenia GIOŚ, w terminie do dnia 15 marca każdego roku, wykazu zakładów przetwarzania, z których prowadzącymi zawarł umowę dotyczącą przetwarzania zużytego sprzętu (art. 33 ust. 4 ustawy). Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do opracowania, przeznaczonej dla prowadzących zakłady przetwarzania i prowadzących działalność w zakresie recyklingu, informacji dotyczącej ponownego użycia i przetwarzania zużytego sprzętu, w terminie 12 miesięcy od dnia wprowadzenia nowego typu sprzętu (art. 26).
Wprowadzający sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany do zorganizowania i sfinansowania zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe:
a. powstałego ze sprzętu wprowadzonego przez niego na terytorium kraju po dniu 13 sierpnia 2005 roku,
b. powstałego ze sprzętu wprowadzonego przez niego na terytorium kraju do dnia 13 sierpnia 2005 roku jeżeli zużyty sprzęt jest zastępowany przez sprzęt tego samego rodzaju co sprzęt dostarczony przez tego wprowadzającego lub sprzęt spełniający te same funkcje co sprzęt dostarczony przez tego wprowadzającego, przy czym finansowanie zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania tego sprzętu może być również ponoszone przez jego użytkownika w  zakresie określonym w umowie zawartej między wprowadzającym sprzęt i  użytkownikiem (art. 29 ust. 1 ustawy).

Wprowadzający sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych i użytkownik tego sprzętu są obowiązani przekazywać zużyty sprzęt do podmiotu zbierającego zużyty sprzęt lub zakładu przetwarzania, wpisanych do rejestru GIOŚ, o którym mowa w art. 6 (art. 28 ust. 2 ustawy).
Ustawa, w art. 30, wprowadza bardzo szczegółowe progi odzysku i recyklingu zużytego sprzętu w zależności od grupy wskazanej w załączniku nr 1 do ustawy. W tym kontekście bardzo istotny jest również obowiązek wynikający z art. 33, statuujący konieczność zawarcia umowy z prowadzącymi zakłady przetwarzania, wpisanymi do rejestru, o którym mowa w art. 6, o  zdolnościach przetwórczych umożliwiających przetworzenie zebranego zużytego sprzętu. Zawarcie umowy dotyczącej przetwarzania zużytego sprzętu powoduje dla prowadzącego zakład przetwarzania istotne skutki. W  przypadku zawarcia takiej umowy z wprowadzającym sprzęt prowadzący zakład przetwarzania jest obowiązany przyjmować zużyty sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych bez pobierania opłaty od zbierających zużyty sprzęt tj. m.in. od sprzedawcy detalicznego i hurtowego (art. 44 ust. 1  ustawy).
Obowiązek, o którym mowa w art. 30 ustawy może być realizowany za pomocą organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i  elektronicznego, wskazanej w art. 57 ustawy. Co więcej, w przypadku zawarcia umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i  elektronicznego, dotyczącej przekazania obowiązków wynikających z  ustawy, organizacja jest obowiązana na podstawie art. 57 ust. 4 ustawy. przejąć również obowiązek zawarcia umów z prowadzącymi zakładami przetwarzania. Należy również zwrócić uwagę, iż wprowadzający sprzęt określony w grupie 5, rodzaje 2-5, w załączniku nr 1 do ustawy (dotyczy części sprzętu oświetleniowego) jest obowiązany do przekazania, w drodze umowy, organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego obowiązków określonych w ustawie, z wyłączeniem obowiązków, o których mowa w art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 4, 7 i 8, art. 9 ust. 2 i 3, art. 13 ust. 1, art. 21-23, art. 25 i 26.

Wprowadzający sprzęt, który nie wykonał obowiązku osiągnięcia wskazanego w art. 30 ust. 1 poziomu odzysku i recyklingu  dla każdej grupy sprzętu określonej w załączniku nr 1 do ustawy jest zobowiązany do uiszczenia opłaty produktowej (art. 64 ustawy). Podstawę obliczenia opłaty produktowej stanowi masa w  kilogramach zużytego sprzętu. Należną opłatę produktową oblicza się jako iloczyn stawki opłaty produktowej i różnicy pomiędzy wymaganym a  osiągniętym poziomem odpowiednio zbierania, odzysku albo recyklingu zużytego sprzętu. Szczegółowe stawki opłat produktowych określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006 roku w  sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla sprzęt¹⁵. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia GIOŚ rocznego sprawozdania, zawierającego odrębnie dla poszczególnych grup sprzętu określonych w załączniku nr 1 do ustawy informację o  wysokości należnej opłaty produktowej, do dnia 15 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy.

3. Obowiązki sprzedawcy hurtowego oraz detalicznego

Jak wspomniano wcześniej Spółka może być również uznana za sprzedawcę detalicznego oraz hurtowego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 16 sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy są uznawani za „zbierających zużyty sprzęt” tj. sprzęt stanowiący odpady w rozumieniu art. 3 ustawy o  odpadach. Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany przed rozpoczęciem działalności w zakresie zbierania zużytego sprzętu uzyskać wpis do rejestru GIOŚ.
Obowiązki zbierającego zużyty sprzęt określa rozdział 6 ustawy. Do obowiązków tych należą:
a. selektywne zbieranie zużytego sprzętu (art. 37 pkt 1 ustawy),
b. przyjęcie zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych bez pobierania opłaty (art. 37 pkt. 2 ustawy),
c. przyjęcie każdego zużytego sprzętu przekazanego przez użytkownika, chyba że stwarza on zagrożenie dla zdrowia lub życia przyjmującego (art. 37a ust. 1 i 2 ustawy).
W doktrynie podkreśla się, że w przypadku sprzedawców detalicznych i hurtowych, obowiązek wskazany w pkt c powyżej odnosi się do przyjmowania tego rodzaju zużytego sprzętu, co rodzaje sprzedawanego sprzętu¹⁶.
Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany zapewnić, aby transport zużytego sprzętu do zakładu przetwarzania był prowadzony w sposób umożliwiający ponowne użycie sprzętu lub jego części składowych oraz odzysk, w tym recykling, materiałów oraz substancji pochodzących ze zużytego sprzętu (art. 37b ustawy). Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany przekazać zebrany zużyty sprzęt prowadzącemu zakład przetwarzania wpisanemu do rejestru (art. 38 ustawy). Przekazanie zużytego sprzętu wymaga wystawienia przez przekazującego - zbierającego sprzęt - karty przekazania odpadu, zgodnie z art. 36 ustawy o odpadach¹⁷ i rozporządzeniem w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów, oraz potwierdzenia przejęcia odpadów przez prowadzącego zakład przetwarzania.
Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i  przedłożenia GIOŚ, w terminie do dnia 31 lipca za okres od 1 stycznia do 30 czerwca i do dnia 15 marca za okres od 1 lipca do 31 grudnia każdego roku, sprawozdania o masie zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania zużytego sprzętu.

4. Przekazania obowiązków wprowadzającego sprzęt innym podmiotom.

Ustawa pozwala na przekazanie szeregu obowiązków wprowadzającego sprzęt na rzecz innego podmiotu - organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i  elektronicznego będącej spółką akcyjną utworzoną przez wprowadzających sprzęt lub reprezentujące ich związki pracodawców lub izby gospodarcze w  celu realizacji określonych w ustawie obowiązków przejętych na podstawie umów od wprowadzających sprzęt. Organizacja może również podpisywać umowy z podmiotami nie będącymi jej akcjonariuszami.
Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego może przejąć wszystkie obowiązki wprowadzających sprzęt nałożone przez ustawę o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, z wyjątkiem obowiązków wskazanych w art. 57 ust. 3 ustawy tj.:
- złożenia wniosku o wpis do rejestru (art. 7 ust. 1 i 2),
- złożenia wniosku o zmianę wpis do rejestru (art. 8 ust. 4),
- dołączenia do wniosku uwierzytelnionej kopii dowodu uiszczenia opłaty rejestrowej (art. 8 ust. 7),
- dołączenia do wniosku uwierzytelnionej kopii umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego (art. 8 ust. 8),
- uiszczenia opłaty rejestrowej i opłaty rocznej (art. 9 ust. 2 i 3),
- złożenia wniosku o wykreślenie z rejestru (art. 13 ust. 1),
 - umieszczania numeru rejestrowego na dokumentach (art. 21),
- oznakowania sprzętu (art. 23),
- przekazania sprzedawcom informacji o kosztach gospodarowania odpadami (art. 25),
- opracowania i przekazanie zakładom przetwarzania informacji dotyczącej ponownego użycia i przetwarzania sprzętu (art. 26),
- prowadzenia dodatkowej ewidencji obejmującej informacje dotyczące ilości i masy wprowadzonego sprzętu (art. 32 ust. 1).

Zasadniczo wybór, czy obowiązki wynikające z ustawy realizować samodzielnie, czy przekazać je organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego pozostawiony jest wprowadzającemu sprzęt. Wyjątek stanowi większość rodzajów sprzętu oświetleniowego. Zgodnie z art. 34 ustawy. wprowadzający sprzęt określony w grupie 5, rodzaje 2-5 w załączniku nr 1, jest obowiązany do przekazania obowiązków określonych w ustawie organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, nie może więc ich realizować samodzielnie.
W związku z faktem, iż organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego na podstawie art. 57 ust. 4 ustawy jest zobowiązana do przejęcia obowiązków z art. 33 ust. 1  ustawy, jest ona zobligowana do zawarcia umowy z prowadzącymi zakłady przetwarzania, wpisanymi do rejestru, o którym mowa w art. 6 ustawy o  zdolnościach przetwórczych umożliwiających przetworzenie zebranego zużytego sprzętu.

Wprowadzający sprzęt przestaje być zobowiązanym do realizacji obowiązków nałożonych na niego przez ustawę, z  wyłączeniem wskazanych wyżej obowiązków, których organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie może przejąć. Przejęcie obowiązków przez organizację odzysku sprzętu elektrycznego i  elektronicznego od wprowadzającego sprzęt następuje na podstawie umowy.

5. Przepisy karne

W art. 70-78 ustawa zawiera katalog kilkudziesięciu czynów zabronionych. Orzekanie w tych sprawach następuje na zasadach i w trybie określonym w  Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Wszystkie wykroczenia określone w ustawie są zagrożone karą grzywny. Zgodnie z art. 24 § 1  kodeksu wykroczeń. grzywnę wymierza się w wysokości od 20,00 do 5.000,00 złotych, chyba że ustawa stanowi inaczej. Za wykroczenia określone w  art. 71-78 ustawy może być wymierzona kara grzywny w takiej właśnie wysokości.
Wysokie kary pieniężne przewiduje również art. 80 ustawy.
Pierwszym deliktem administracyjnym, za który przewiduje karę pieniężną, jest sytuacja, w której wprowadzający sprzęt wprowadza do obrotu sprzęt, nie będąc wpisanym do rejestru, o którym mowa w art. 6 ustawy. W takim przypadku można wprowadzającemu sprzęt wymierzyć karę pieniężną w  wysokości od 5.000,00 złotych do 5.000.000,00 złotych (art. 80 ust. 1  ustawy).
Art. 80 ust. 6 wprowadza karę pieniężną dla wprowadzającego sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych, który wbrew przepisowi art. 29 ust. 1 ustawy nie dopełnia obowiązku zorganizowania i  sfinansowania zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i  unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe. Wysokość kary pieniężnej przewidzianej w tym przepisie została określona w wysokości od 5.000.00 złotych do 500.000,00 złotych. Artykuł 29 ust. 1 ustawy ustanawia odpowiedzialność wprowadzającego sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych za dwa rodzaje zużytego sprzętu:
1. za zużyty sprzęt pochodzący od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe powstały ze sprzętu wprowadzonego przez niego na terytorium kraju po dniu 13 sierpnia 2005 roku oraz
2. za zużyty sprzęt pochodzący od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe powstały ze sprzętu wprowadzonego przez niego na terytorium kraju do dnia 13 sierpnia 2005 r., jeżeli zużyty sprzęt jest zastępowany przez sprzęt tego samego rodzaju co sprzęt dostarczony przez tego wprowadzającego lub sprzęt spełniający te same funkcje co sprzęt dostarczony przez tego wprowadzającego, przy czym finansowanie zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania tego sprzętu może być również ponoszone przez jego użytkownika w  zakresie określonym w umowie zawartej między wprowadzającym sprzęt i  użytkownikiem.

W przypadku gdy wprowadzający sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych przekazał obowiązki wskazane w  art. 29 ustawy na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, wprowadzający ten sprzęt nie będzie podlegał odpowiedzialności za niedopełnienie obowiązków wynikających z art. 80 ust. 5 ustawy. Z drugiej strony w takim przypadku jego obowiązki przejmuje organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i  elektronicznego (art. 57 ust. 6 ustawy.). Oznacza to, że będzie ona adresatem wszystkich przepisów, które odnoszą się do wprowadzającego sprzęt, od którego przejęła obowiązki.

Ustęp 8 komentowanego artykułu wprowadza karę pieniężną dla sprzedawcy detalicznego oraz hurtowego, którzy prowadzą sprzedaż sprzętu pochodzącego od wprowadzającego sprzęt niezarejestrowanego w rejestrze, o którym mowa w  art. 6 ustawy. Przepis ten sankcjonuje zakaz dystrybucji sprzętu, za który w Polsce nikt nie jest odpowiedzialny. Kara pieniężna przewidziana w ustawie dla takich podmiotów wynosi od 5.000,00 złotych do 500.000,00 złotych. Przepis ten wspomina tylko o wprowadzającym sprzęt, należy jednak zauważyć, że na podstawie art. 3a ustawy przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia może przejąć obowiązki wprowadzającego sprzęt. Jeżeli podmiot taki wpisze się do rejestru, o  którym mowa w art. 6 ustawy to w takim przypadku sprzedaż sprzętu pochodzącego od takiego przedsiębiorcy, mimo że wprowadzający sprzęt, od którego pochodzi ten sprzęt, nie jest wpisany do rejestru, nie narusza przepisów.
Opisane wyżej kary pieniężne wymierza w drodze decyzji wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia się stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu, a w szczególności masę sprzętu, którą wprowadzający sprzęt wprowadził do obrotu.

V. Wnioski opinii:

1. Znaczna ilość podmiotów oferujących sprzęt elektryczny i elektroniczny może zostać uznana za wprowadzającego sprzęt w myśl art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym i winna realizować wszystkie obowiązki ustawowe wynikające z tego tytułu.

2. Znaczna ilość podmiotów oferujących sprzęt elektryczny i elektroniczny może zostać uznana za sprzedawcę detalicznego lub sprzedawcę hurtowego. Podmioty te winny realizować wszystkie obowiązki ustawowe wynikające z  tego tytułu.

3. Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i  elektronicznym dopuszcza przekazanie na rzecz organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego obowiązków ciążących na wprowadzającym sprzęt nałożonych przez ustawę o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, z wyjątkiem obowiązków wskazanych w art. 57 ust. 3.



Opinię tę wydałem z całą sumiennością i starannością, kierując się swoją najlepszą wiedzą.


dr Michał Jackowski
adwokat

Przypisy:
¹ Dz. U. 2009 nr 79 poz. 666
² Komisja Europejska, Najczęściej zadawane pytania w związku z dyrektywą 2002/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w  sprawie ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w  sprzęcie elektrycznym i elektronicznym oraz dyrektywą 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE) s. 7
³ Wytyczne do interpretacji dyrektywy 89/336/EWG z 3 maja 1989 dotyczącej kompatybilności elektromagnetycznej: http://ec.europa.eu/enterprise/electr_equipment/emc/guides/emcguide.htm
⁴ M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o  zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
⁵ Wytyczne techniczne dla oceny wyrobu w zakresie jego podlegania przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z dnia 4 grudnia 2006 r., dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska s 8
⁶ M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o  zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
⁷ M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
⁸ Dz. U. 2009 nr 79 poz. 666
⁹ M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o  zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
¹⁰ Wytyczne techniczne dla oceny wyrobu w zakresie jego podlegania przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z dnia 4 grudnia 2006 r., dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska s 14
¹¹  M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o  zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
¹² Por. M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
¹³ Por. M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
¹⁴ Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm
¹⁵ Dz.U.2006 nr 19 poz. 152
¹⁶ Por. M. Duczmal (red.), E. Kozakiewicz, M. Tomczak, G. Wiśniewski, Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Komentarz, ABC, 2010. Lex
¹⁷ jt Dz. U.20 07 nr 39 poz.251

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.