Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości

Poznań dnia ... roku

POZEW

w sprawie:

Jana P.
ul. xxxx 42
00-000 Poznań

-  powoda -

zast. przez adw. Tomasza Grzybkowskiego
61-762 Poznań, ul. Dominikańska 3 m 4

- c/a -

Zachodniej Dyrekcji Okręgowej
Kolei Państwowych
Al. Niepodległości 8
61-875 Poznań

- pozwanemu -

wartość przedmiotu sporu:
137.000,00 złotych


I Wydział Cywilny
Sądu Wojewódzkiego
w  Poznaniu


W imieniu powoda, z powołaniem się na załączone pełnomocnictwo do reprezentowania w tej sprawie, wnoszę:

I.  o nakazanie pozwanemu, aby wydał powodowi część nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy xxxx 42, działki nr 00 zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW 00.000, o powierzchni 120 m², na której pozwany zbudował torowisko kolejowe.

II.  o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 137.000,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następnego od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

III. o nakazanie pozwanemu, aby wzdłuż nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy xxx 42, wzdłuż działki nr 00 zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW 00.000, od strony torowiska kolejowego wykonał ekran dźwiękochłonny, o wysokości 3 metrów.

IV. o przeprowadzenie rozprawy również w razie nieobecności strony powodowej,

V. o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w  kwocie 10.003.- złote


Uzasadnienie

I.

Powód jest właścicielem nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy XX 42, zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW 00.000, o powierzchni 1700 m².

Dowód: przesłuchanie stron

Pozwany samowolnie zajął część nieruchomości powoda o powierzchni 120 m², włada nią bez zgody powoda, bez tytułu prawnego.

Dowód: przesłuchanie stron

II.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi norma prawna wynikająca z treści art. 140 kodeksu cywilnego w związku z art. 222 § 1 kodeksu cywilnego.

III.

Powód dochodzi ponadto wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda.
Powód przyjmuje, iż wynagrodzenie za korzystanie z jednego metra kwadratowego należącej do niego nieruchomości winno wynosić 5 zł.
Miesięczne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda winno wynosić:

120 m  x  5 zł = 600,00 złotych miesięcznie

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda za okres ostatnich 10 lat winno wynosić:

10  x /600 zł x 12 miesięcy/  =        72.000,00 złotych

IV.

Podstawę prawną roszczenia powoda o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda stanowi norma prawna wynikająca z treści art. 225 kodeksu cywilnego w związku z art. 224 § 2 kodeksu cywilnego.


V.

Powód dochodzi także odszkodowania za uszkodzenia w budynku położonym na jego nieruchomości spowodowane przez przejeżdżające w odległości ok. 2,5 metra pociągi.

Na odszkodowanie składają się:

- koszty wzmocnienia fundamentów - 10.000,00 zł
- koszty usunięcia pęknięcia ścian - 10.000,00 zł
- koszty wymiany okien na okna plastikowe, o podwyższonej dźwiękoszczelności - 10.000,00 zł
  razem - 30.000,00 zł


Ponadto powód dochodzi kwoty 35.000,00 złotych tytułem kosztów niezbędnych do rozebrania torowiska wybudowanego na nieruchomości powoda, usunięcia nasypu kolejowego, rekultywacji gruntu.

VI.

Podstawę prawną roszczenia odszkodowawczego stanowi norma prawna wynikająca z treści art. 415 kodeksu cywilnego.

VII.

Powód dochodzi ponadto nakazania pozwanemu, aby wzdłuż nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy XX 42, zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW 00.000, od strony torowiska kolejowego wykonał ekran dźwiękochłonny, o wysokości 3 metrów.

Pozwany jest właścicielem sąsiedniej nieruchomości, na której wybudował część szlaku kolejowego oraz stację rozrządową - wykorzystuje swoją nieruchomość w sposób zakłócający korzystanie z nieruchomości sąsiednich. Powód nie domaga się zatrzymania z tego powodu działalności przedsiębiorstwa pozwanego, co wydaje się mało racjonalne, ale domaga się wykonania przez pozwanego ekranów dźwiękochłonnych ograniczających skutki działalności pozwanego. Pogląd taki wynika także z orzecznictwa Sądu Najwyższego¹.

Załączniki:
1. Pełnomocnictwo
2. Odpis pozwu


(adwokat Tomasz Grzybkowski)  

¹ 84.03.21 uchwała SN  U III CZP 4/84  OSNC 1984/10/171
  Glosa: Piątowski J. OSP: 1985 r. nr 6 s.104
  Glosa: Serda J. OSP: 1985 r. nr 6 s.104

Uniemożliwianie lub utrudnianie właścicielowi nieruchomości odbioru programu telewizyjnego na skutek wzniesienia budynków na nieruchomości sąsiedniej stanowi działanie zakłócające korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę w rozumieniu art. 144 k.c. 
W takim wypadku osobie narażonej na tego rodzaju zakłócenia przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem (art. 222 § 2 k.c.). Stosownie do okoliczności przywrócenie do stanu poprzedniego może wyrażać się w nakazaniu osobie zakłócającej podłączenia na jej koszt urządzeń telewizyjnych do instalacji znajdującej się na nieruchomości sąsiedniej. Streszczenie treści apelacji w tej sprawie: Do Sądu Apelacyjnego w Poznaniu pozwany PKP S.A. złożył apelację, domagając się zmiany zaskarżonego powództwa w pkt I. co do kwoty 73.000 złotych, w pkt. II i III wyroku w całości; zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Pozwany zarzuca że ustalenia faktyczne Sądu są niezgodne z materiałem dowodowym zebranym w sprawie; ponadto przekroczona została granica swobodnej oceny dowodów (pominięcie dowodu z zeznania świadka Z.T., orzeczenie niezgodnie z opiniami biegłych Z.G. oraz C.U.T.O.B.), zdaniem powoda nie wskazano również przyczyn dla których Sąd odmówił wiarygodności oświadczeniu świadka Z.T.

I. Pozwany kwestionuje wysokość ustalonego przez Sąd wynagrodzenia za korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda. Zdaniem powoda wyliczenia stawki podane przez biegłego (na których sąd oparł swoje orzeczenie) sporządzone zostały w sposób niewystarczająco poparty podstawami. Powód twierdzi, że stawka 5 złotych za metr kwadratowy to stawka zbyt wysoka - powołując się na opinii innych biegłych.

II. Sąd Okręgowy nakazał pozwanemu, by wydał powodowi posiadaną przez niego część nieruchomości (o powierzchni 120 m2). Zdaniem sądu pozwany wykorzystuje zaistniałą sytuację i nie podejmuje żadnych działań, aby uregulować stan prawny części nieruchomości zajętej przez niego, nie liczy się z interesem powoda.
Pozwany twierdzi jednak, że powód nabył sporną nieruchomość w 1984 roku od Z.T. wiedząc, że część nieruchomości była za zgodą poprzedników obecnego właściciela we władaniu pozwanego. Powód powołuje się na protokół z 1976 roku, w którym małżonkowie T. zezwolili pozwanemu na zajęcie części nieruchomości wnosząc jednocześnie, aby nabycie nieruchomości nastąpiło w jak najpóźniejszym terminie. Dlatego pozwany nie dążył za wszelką cenę do sfinalizowania sprawy wykupu.
Pozwany wskazuje również, że w momencie sprzedaży nieruchomości (w 1984 roku) nie poinformowano pozwanego o zmianie stanu faktycznego, a o nowym właścicielu pozwany dowiedział się dopiero w 1995 roku. Od tego czasu - jak twierdzi pozwany - podejmowane były liczne próby uregulowania stanu prawnego. Pertraktacje nie przyniosły jednak efektu - między innymi na skutek zmian organizacyjnych P.K.P. oraz zbyt wysokich żądań powoda odnośnie ceny wykupu. Pozwany zaznacza, że chcąc zrekompensować niemożność korzystania z części nieruchomości wypłacił powodowi kwotę 700 złotych, opierając się na opinii biegłego K.K.
Pozwany kwestionuje również decyzję Sądu odnośnie wydania spornej nieruchomości. Biegli stwierdzili, że z uwagi na usytuowanie i istniejące zagospodarowanie nieruchomości, uwolnionej powierzchni nie można w jakikolwiek sposób wykorzystać. Pozwany twierdzi, że "poza uwolnieniem części nieruchomości spod infrastruktury kolejowej nie nastąpi polepszenie warunków środowiska, a wręcz odwrotnie - nastąpi ich pogorszenie".

III. Pozwany kwestionuje wydane w orzeczeniu Sądu zobowiązanie pozwanego do wykonania ekranu dźwiękochłonnego o wysokości 3 metrów. W opinii biegłego, na którą powołuje się pozwany, ekran dźwiękochłonny ustawiony w tym miejscu, by spełniał swoje zadanie, powinien mieć wysokość 5 metrów. Pozwany zaznacza, że Sąd Okręgowy nie wziął w tym przypadku pod uwagę opinii biegłego, a tylko wolę powoda.
Pozwany powołuje się również na informację uzyskaną przez pozwanego z Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. Z informacji tej wynika, że m.in. na terenie nieruchomości powoda ma powstać ciąg komunikacyjny - ulica biegnąca wzdłuż torów kolejowych. Zdaniem powoda nakazanie ustawienia w tym miejscu ekranu dźwiękochłonnego "nie znajduje uzasadnienia i narazi pozwanego na niewspółmierne do efektu koszty".

IV. Pozwany twierdzi, że zasądzenie na rzecz powoda zapłaty kwoty 10.000 zł. tytułem wymiany okien nie zostało poparte dowodami, a jedynie opinią biegłego. Jednocześnie pozwany zauważa, że hałas (który faktycznie w tym miejscu występuje) z roku na rok jest coraz mniejszy - na skutek mniejszego niż w latach 80. natężenia ruchu kolejowego. Pozwany pisze w apelacji: "zdziwienie pozwanego budzi fakt, że w latach 1984 - 1995, tj. od chwili gdy powód stał się właścicielem spornej części nieruchomości do czasu pierwszego pisma powoda do pozwanego, powód nie powiadomił pozwanego, że on jest właścicielem oraz, że odczuwa ujemne skutki związane z sąsiedztwem Kolei".  

Poznań, dnia 25 listopada 2002 roku
 
Odpowiedź na apelację

w sprawie:

N.

c/a

PKP S.A.

Sygn. akt …


Wydział Cywilny
Sądu Apelacyjnego
ul. Trójpole 21
61-693 Poznań

W imieniu powoda z powołaniem się na pełnomocnictwo w aktach sprawy, w odpowiedzi na apelację pozwanego Polskich Kolei Państwowych S.A. z dnia 21 października 2002 roku, wnoszę o:

I. oddalenie apelacji pozwanego Polskich Kolei Państwowych S.A. w całości,
II. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 10.800 złotych


UZASADNIENIE

I.

Apelacja pozwanego PKP S.A. jest całkowicie bezzasadna i powinna być oddalona w całości.
Pozwany zarzuca niezgodność ustaleń faktycznych Sądu I instancji z materiałem dowodowym zebranym w sprawie.
Błąd w ustaleniach faktycznych (error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają trzy czynniki: logiczny, ustawowy oraz ideologiczny.
Czynnik logiczny oznacza, że są ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Między wnioskami sądu, które wyprowadza on przy ocenie poszczególnych dowodów, nie mogą istnieć sprzeczności¹.
Zdaniem powoda, Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił stawkę wynagrodzenia za korzystanie z części nieruchomości przez pozwanego na poziomie 5 zł/m2 gruntu. Stanowisko Sądu wynika z prawidłowej oceny opinii biegłego Z.J., która pod względem merytorycznym nie budzi żadnych zastrzeżeń.

Dowód: opinia biegłego z 2 grudnia 1999 roku, w aktach sprawy.


Wprawdzie pozwany zgłosił do niej zastrzeżenia, ale równocześnie nie wystąpił z inicjatywą dowodową w tym zakresie.
Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Skoro strona pozwana nie powołała żadnego konkretnego środka dowodowego, który miałby podważyć opinię biegłego Z.J., Sąd nie miał obowiązku jej wyręczania, zwłaszcza, że była ona zastępowana przez profesjonalnego pełnomocnika.
Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 5 listopada 1997 roku (III CKN 244/97, OSNC 3/98/52) przyjął, że możliwość dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony, nie oznacza, że Sąd obowiązany jest zastąpić własnym działaniem bezczynność strony.
Strona pozwana, dopiero w apelacji wskazała, że podstawą jej twierdzeń kwestionujących wysokość stawki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda, są informacje uzyskane od "innych biegłych sądowych". Powyższe twierdzenia strony pozwanej powinny zostać pominięte zgodnie z przepisem art. 381 kpc, który stanowi, że Sąd II instancji może pominąć nowe fakty lub dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem I instancji².
Wobec powyższego, apelacja pozwanego jest w tej części bezzasadna i powinna zostać oddalona.

II.

Pozwany zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 233§1 kpc, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na pominięciu dowodu z zeznań świadka Z.T.
Zdaniem powoda, Sąd decydując o dopuszczeniu dowodu przedstawionego przez stronę procesową, powinien rozważyć, czy dany fakt ma istotne znaczenie dla sprawy (art. 227 kpc). Istotność ta wynika z przedmiotu postępowania i wiąże się z twierdzeniami faktycznym stron. Powoływane fakty winny mieć znaczenie prawne. Selekcji faktów dokonuje sąd, uwzględniając zasadę prawdy materialnej i zasadę kontradyktoryjności. W ostatecznym wyniku istotność faktu jest oceniana przez sąd z punktu widzenia prawa materialnego.
Oświadczenie Z.T., wbrew stanowisku strony pozwanej, nie miało istotnego znaczenia w niniejszej sprawie. Niesporna między stronami była okoliczność, ze powodowi przysługuje prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Twierdzenia Z.T., iż powód doskonale wiedział, że część nieruchomości o powierzchni 120 m2 była za zgodą poprzedników obecnego właściciela we władaniu pozwanego, nie mogły mieć istotnego znaczenia dla podważenia zasadności powództwa w przedmiocie wydania nieruchomości z uwagi na przysługujące powodowi prawo własności. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji okoliczność ta "nie ma żadnego przełożenia na leżące po stronie powoda oczywiste prawo własności".
Również Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 27 sierpnia 1970 roku (II CR 377/70, nie pub.; akceptowane przez T.Ereciński "Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego" Wydawnictwo Prawnicze W-wa 1999 r., s.431, r.15) przyjął, iż nie jest uchybieniem procesowym pominięcie dalszych dowodów, gdy w świetle zebranego materiału istotne okoliczności stały się między stronami niesporne, a dalsze dowody miałyby jedynie służyć naświetleniu okoliczności towarzyszących, nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.
Zdaniem powoda w tej części apelacja jest bezzasadna i powinna zostać oddalona.


III.

W ocenie powoda, całkowicie bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 328 § 2 kpc, poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd ten odmówił wiarygodności oświadczeniu świadka Z.T.
Według powoda, Sąd I instancji nie odmówił wiarygodności oświadczeniu Z.T., tylko postanowił oddalić wniosek strony pozwanej o jej przesłuchanie w charakterze świadka, z uwagi na nieistotność tych zeznań w sprawie. O braku istotności oświadczenia Z.T. oraz o stanowisku Sądu I instancji w tym zakresie, zawartym w uzasadnieniu wyroku była mowa w punkcie II niniejszego pisma.
Apelacja pozwanego w tej części jest bezzasadna i powinna zostać oddalona.

IV.

W ocenie powoda, jako zupełnie gołosłowny, należy uznać zarzut pozwanego, że Sąd I instancji niesłusznie przyjął, iż strona pozwana wykazywała bierność w regulowaniu stanu prawnego przedmiotowej nieruchomości.
W szczególności należy zaprzeczyć twierdzeniom pozwanego, że dowodem na jego pozytywne działanie w kierunku wykupu nieruchomości, było kilkukrotne zawieszenie postępowania sądowego z uwagi na prowadzone pertraktacje ugodowe. Niesporna jest wprawdzie okoliczność, iż Sąd I instancji kilkakrotnie zawiesił postępowanie sądowe na zgodny wniosek stron, ale za każdym razem podejmowała decyzję o jego podjęciu na żądanie strony powodowej. Pozwany nie dotrzymywał bowiem warunków prowadzonych pertraktacji i w uzgodnionym przez strony terminie nie podejmował żadnych działań mających na celu wykup nieruchomości powoda.

Dowód:
1. wniosek powoda z 16.12.1998 r., w aktach sprawy,
2. pismo powoda z 19.10.1998 r., w aktach sprawy.

Jak słusznie przyjął Sąd I instancji, takie działanie pozwanego i jego poprzednika (przedsiębiorstwa państwowego) było wykorzystywaniem pozycji monopolisty na rynku i zasługiwało na ochronę w świetle przepisów prawa.
Apelacja pozwanego w tej części jest bezzasadna i powinna zostać oddalona.


V.

Nie do zaakceptowania jest również stanowisko zajęte przez pozwanego w apelacji, iż Sąd I instancji orzekł w pkt. II i III wyroku niezgodnie z opiniami biegłych Z.G. i C.U.T.O.B.
Sąd Okręgowy uznał za wiarygodną opinię biegłych w zakresie, w jakim wskazali oni, że "uwolnienie" spornej części nieruchomości spowoduje, że będzie ona mogła być wykorzystywana przez powoda jedynie w ograniczonym zakresie.
Jednocześnie Sąd ten wskazał, że "takie ograniczenia nie mogą przekładać się na brak ochrony posiadanego przez powoda prawa jej własności i legalizować działania powoda".

Zdaniem powoda, stanowisko Sądu I instancji jest słuszne w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz brzmienia przepisu art. 140 kpc.
Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 20 kwietnia 1993 roku (OTK I/93, poz.8) stwierdził, że prawo własności traktowane jest w naszym systemie prawnym jako prawo podmiotowe o najszerszej treści i w porównaniu z innymi prawami - jako prawo najsilniejsze w stosunku do rzeczy.
Również Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, stanowi, że każda osoba fizyczna ma prawo do poszanowania swojego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę. Z całą pewnością nie można uznać bezprawnego działania pozwanego, który samowolnie zajął przedmiotową nieruchomość i przez wiele lat nie wykazywał chęci prawnego uregulowania zaistniałej sytuacji, jako zasługujące na ochronę w świetle przepisów prawa.
Zgodnie z przepisem art. 321 § 1 kpc są nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, oraz zasądzać ponad żądanie. Skoro żądanie powoda w zakresie budowy ekranu dźwiękochłonnego jest uzasadnione co do zasady, niesłuszny jest zarzut pozwanego, iż Sąd I instancji orzekł niezgodnie z materiałem dowodowym zebranym w sprawie w postaci opinii biegłego Z.G. Sąd wskazał, że autor opinii sugerował - jako mającą spełnić swój cel - wysokość tego ekranu równą 5 m; skoro jednak powód domagał się w wysokości równej 3 m znalazło to wyraz w rozstrzygnięciu.
Apelacja pozwanego w tej części jest bezzasadna i powinna zostać oddalona.

VI.

Pozwany w apelacji zarzucił również, iż zasądzenie na rzecz powoda kwoty 10.000 złotych tytułem wymiany okien nie zostało poparte żadnymi dowodami.
Sąd I instancji, w ocenie powoda, prawidłowo przyjął, iż okoliczność powyższa wynika z opinii biegłego Z.J., która była poprzedzona wizją lokalną.

Dowód: opinia biegłego z 2 grudnia 1999 roku w aktach sprawy.

Stanowisko Sądu jest uzasadnione szczególnie w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, wskazującego, że zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez strony i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym³.
Zdaniem powoda apelacja pozwanego jest w całości bezzasadna i powinna zostać oddalona.

VII.

Koszty zastępstwa adwokackiego w tej sprawie, wynikają z zawartej umowy pomiędzy Adwokacką Spółką Partnerską a powodem i znajdują pełne oparcie w normie prawnej wynikającej z § 13 ust.1 pkt.2 w związku z § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszeniu przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 , nr 163, poz. 1348).

(adwokat Tomasz Guzek)


Przypisy:
¹ orz. SN z 20.3.1980 r., II URN 175/79, OSNC 10/80/200; S.Rejman "Granice sędziowskiej swobodnej oceny dowodów" BMS 1961 r., nr 7-8.
² tak też S.Rudnicki "Nowy środek odwoławczy: apelacja", PS 1993, nr 6, s. 48
³ orz. SN z 20.3.1980 r., II URN 175/79, OSNCP 10/80/200

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.