Przedawnienie roszczenia windykacyjnego

Poznań, dnia … roku

w sprawie:

................. c/a ............

Sygn. akt. ...............


Termin publikacyjny: …………………………… roku


I Wydział Cywilny
Sądu Okręgowego
ul. ………………………………
…………………………………………


W imieniu powódki, z powołaniem się na pełnomocnictwo w aktach sprawy, wnoszę o:

I. otwarcie rozprawy,

II. przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków:

- „A”
- „B”
na okoliczności, iż:
- od 1989 roku powódka jest w bardzo złym stanie zdrowia, zamieszkuje na stałe w ………………. i nie miała możliwości samodzielnego prowadzenia spraw w Polsce, w tym sprawy o wydanie przedmiotowych witraży do czasu ustanowienia pełnomocnika w osobie „B” w 2000 roku,
- w latach 2000–2003 „B” prowadził z pozwanym Muzeum negocjacje w sprawie zwrotu witraży oraz uzgodnił z dyrektorem Muzeum, iż witraże zostaną zwrócone powódce, a następnie przekazane do depozytu pozwanego.

III. zobowiązanie pozwanego Muzeum do przedłożenia dokumentów – korespondencji z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie wyrażenia zgody na zwrot przedmiotowych witraży powódce,

IV. zwrócenie się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17, 00-071 Warszawa i zobowiązanie go do przedłożenia dokumentów – korespondencji z pozwanym Muzeum w sprawie wyrażenia zgody na zwrot przedmiotowych witraży powódce,

V. przeprowadzenie innych dowodów wskazanych w uzasadnieniu niniejszego pisma na okoliczności w nim powołane.

Ponadto wnoszę o:

nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia podniesionego przez stronę pozwaną, z uwagi na to, iż:
- nie upłynął termin przedawnienia,
- pozwany uznał roszczenie powódki i jednocześnie zrzekł się zarzutu przedawnienia,
- podniesienie zarzutu przedawnienia jest nadużyciem prawa pozwanego i narusza art. 5 kc.


Uzasadnienie 

I.

Na rozprawie w dniu …………………… roku pozwane Muzeum  podniosło zarzut przedawnienia roszczenia windykacyjnego przysługującego powódce. Zdaniem pozwanego roszczenie to uległo przedawnieniu w 1954 roku.
Zarzut pozwanej jest nietrafny i nie może być uwzględniony.
Z uwagi na fakt, iż zarzut ten został podniesiony po zamknięciu rozprawy w głosach końcowych stron, strona powodowa wnosi o otwarcie rozprawy i przeprowadzenie wniosków dowodowych wskazanych w petitum niniejszego pisma.
Potrzeba powołania tych dowodów powstała po zgłoszeniu przez pozwanego zarzutu przedawnienia.

II.

Niesłuszny jest zarzut przedawnienia roszczenia windykacyjnego powódki.
W toku postępowania strona pozwana wielokrotnie przyznawała, iż swoje prawo do władania witrażami wywodziła z przepisów dekretu PKWN o reformie rolnej.
Jak podkreśla orzecznictwo Sądu Najwyższego okres do 1989 roku był okresem, gdy właściciele wywłaszczonych nieruchomości nie mogli efektywnie dochodzić na drodze prawnej ich zwrotu. Na przeszkodzie stał niezależny od właścicieli wywołany uwarunkowaniami politycznymi, obiektywny stan o powszechnym zasięgu oddziaływania. Stan taki jest porównywalny ze stanem siły wyższej (stanem zawieszenia wymiaru sprawiedliwości) uniemożliwiającym uprawnionemu dochodzenie swych roszczeń przed sądem lub innym organem i w konsekwencji powodującym zawieszenie przedawnienia oraz zasiedzenia¹.
Przed 1989 rokiem powódka nie mogła skutecznie dochodzić swoich roszczeń windykacyjnych dotyczących przedmiotowych witraży. Bieg przedawnienia roszczenia windykacyjnego nie rozpoczął się, stosownie do treści art. 121 pkt 4 kc, co najmniej do dnia 31 grudnia 1989 roku. Tego okresu Muzeum nie może zaliczyć do biegu okresu przedawnienia.

III.

Pozwany uznał roszczenie powódki i jednocześnie zrzekł się zarzutu przedawnienia.
Od 2000 roku pełnomocnik powódki „B”  prowadził z dyrektorem pozwanego Muzeum negocjacje w sprawie zwrotu przedmiotowych witraży powódce. W 2002 roku dyrektor pozwanego Muzeum uznał, iż witraże stanowią własność powódki. Pełnomocnik powódki uzgodnił z dyrektorem pozwanego, iż witraże zostaną zwrócone powódce, która zgodziła się jednocześnie pozostawić witraże w depozycie pozwanego Muzeum.

Dowód: 1. pismo z dnia ………………. roku do dyrektora pozwanego Muzeum,
2. pismo z dnia ………………….. roku do Ministra Kultury i Sztuki,
3. pismo z dnia ……………… roku do dyrektora pozwanego Muzeum,
4. przesłuchanie świadków:

Dyrektor pozwanego Muzeum zapewniał pełnomocnika powódki, iż na zawarcie takiej ugody wymagana jest zgoda Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dyrektor zapewniał, iż prowadzi rozmowy z Ministerstwem celem uzyskania stosownej zgody.

Dowód: 1. pismo z dnia ………………… roku do dyrektora pozwanego Muzeum,
2. pismo z dnia …………………. roku do Ministra Kultury i Sztuki,
3. pismo z dnia …………………. roku do dyrektora pozwanego Muzeum,
4. przesłuchanie świadków:

Zapewnienie to odpowiada praktyce działania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które w piśmie okólnym z dnia 14 grudnia 2001 roku zobowiązało dyrektorów muzeum w Polsce do wydawania muzealiów wyłącznie, gdy zgłaszający roszczenie przedstawia decyzję właściwego organu stwierdzającego nieważność decyzji o przejęciu określonych przedmiotów na własność państwa. W wypadku, gdy zgłaszający roszczenie nie przedstawi takiej decyzji, Ministerstwo zobowiązało dyrektorów muzeum do odmawiania wydania muzealiów i kierowania spraw na drogę sądową, pod rygorem wyciągnięcia konsekwencji służbowych wobec dyrektora muzeum.

Dowód: 1. pismo okólne Ministerstwa z dnia 14 grudnia 2001 roku,
2. pismo z dnia …………………… roku skierowane przez Ministerstwo do Muzeum Regionalnego .............

Dyrektor pozwanego Muzeum zwrócił się prawdopodobnie do Ministerstwa z wnioskiem o wyrażenie zgody na zwrot witraży na rzecz powódki.

Dowód: korespondencja pomiędzy pozwanym a Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego – w posiadaniu pozwanego oraz Ministra.

Działania pozwanego należy uznać za uznanie roszczenia powódki. W sytuacji zatem, gdyby roszczenie powódki nie uległo przedawnieniu, stwierdzić należy, iż stosownie do treści art. 123 § 1 pkt 2 kc, bieg przedawnienia roszczenia windykacyjnego powódki został przerwany i bieg przedawnienia nie został zakończony.

W sytuacji natomiast, gdy w ocenie Sądu roszczenie powódki uległo przedawnieniu, działania pozwanego należy uznać za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia. Jak podkreśla się w orzecznictwie zrzeczenie takie nie wymaga żadnej formy może nastąpić również per facta concludenta. W sytuacji, gdy pozwany po przedawnieniu roszczenia uznawał, iż witraże są własnością powódki i zobowiązywał się do ich zwrotu, a być może nawet występował do Ministerstwa o wyrażenie zgody na ich zwrot, uznać należy, iż zrzekł się zarzutu przedawnienia.
Stosownie zatem do treści art. 117 § 2 kc nie może tego zarzutu skutecznie podnieść.

IV.

Niezależnie od powyższego powołanie się na upływ terminu przedawnienia przez pozwanego jest nadużyciem prawa i rażąco narusza art. 5 kodeksu cywilnego.

A/

Jak podkreśla orzecznictwo, dopuszczalne jest posłużenie się przy ocenie podniesionego zarzutu przedawnienia treścią art. 5 kc², szczególnie gdy podniesienie zarzutu przedawnienia kłóciłoby się z elementarnym poczuciem sprawiedliwości³.
W tej sytuacji podniesienie zarzutu przedawnienia przez pozwane Muzeum jest rażąco niesprawiedliwe.

B/

Powódka jest następcą prawnym właściciela wywłaszczonego dekretem PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej.
Sama Konstytucja RP z 1997 roku w preambule stanowi o „odzyskaniu w 1989 roku możliwości suwerennego i demokratycznego stanowienia o losie Ojczyzny”, „walce o niepodległość” oraz „gorzkich doświadczeniach z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane”. Zapisy te zostały scharakteryzowane przez Trybunał Konstytucyjny jako dyrektywy interpretacyjne przepisów zawartych w treści ustawy zasadniczej⁴. Wyrażają one aksjologiczną dezaprobatę ustrojodawcy wobec metod i praktyk systemu komunistycznego⁵.
W ten sposób wypowiedział się również ustawodawca - Sejm, który w uchwale z 1998 roku  wskazał, iż „dyktatura komunistyczna narzucona została Polsce przemocą wbrew woli Narodu przez Związek Sowiecki i Józefa Stalina. (…)  Narzucony Polsce system wprowadzał model gospodarki oparty na utopii i wyniszczający kraj. System ten utrzymywany przemocą, kłamstwem oraz groźbą interwencji sowieckiej służył zabezpieczeniu obcych interesów”⁶.
Powtórzył to Sejm w uchwale z 2005 roku, wskazując, iż „zwycięstwo Sprzymierzonych w II wojnie światowej nie zwróciło naszym ojcom i dziadom wymarzonej niepodległości, lecz przyniosło nowe uzależnienie i komunistyczne zniewolenie. W wyniku jałtańskich porozumień Polska została wydana na łaskę i niełaskę Stalina i radzieckiej Rosji. (…) W kraju zapanował terror, rozpoczęły się mordy, aresztowania, więzienia i zsyłki polskich patriotów, którzy przelewali krew w walce o niepodległą Ojczyznę. (…) Porządek powojenny  ustanowiony w Jałcie sprawił, że w Europie  Środkowo-Wschodniej zapanował system komunistyczny, a demokracja mogła zawitać dopiero w czterdzieści pięć lat po zakończeniu wojny”⁷.  
Również orzecznictwo Sądów odnosi się z dezaprobatą do działań ustawodawczych z lat 1944-45, wskazując, że dekret o reformie rolnej „nie tylko jednak dokonywał zmian w strukturze własności rolnej lecz poprzez zakres i sposób jej przeprowadzenia niszczył polskie ziemiaństwo jako grupę społeczną i kategorię wytwórców spełniającą określoną funkcję w strukturze ekonomicznej kraju. (…) Trzeba mieć na uwadze, że tego rodzaju działaniom, ograniczeniom i represjom poddane było nie tylko ziemiaństwo lecz również inne warstwy społeczne, środowiska i zawody”⁸.
Poprzednicy prawni powódki zostali wyzbyci niemal z całego swojego majątku w sposób niesprawiedliwy, bez jakiegokolwiek odszkodowania – w sposób jednoznacznie dezaprobowany po 1989 roku. Dopuszczenie, aby również majątek odebrany z naruszeniem niesprawiedliwych i krzywdzących przepisów pozostał we władaniu Państwa, stanowi skrajne nadużycie prawa i narusza art. 5 kc⁹.

C/

Powódka jest następcą prawnym wywłaszczonych w 1944 roku właścicieli. Jej rodzice zmuszeni prześladowaniami powojennymi zmuszeni byli wyjechać z Polski. Powódka przez od czasu II wojny światowej do dziś mieszka w Stanach Zjednoczonych.
Powódka jest osobą w podeszłym wieku. Nie ma dzieci ani innych osób, które mogłyby zająć się jej sprawami majątkowymi.
Nie ma zatem żadnego rozeznania w polskich realiach politycznych i społecznych.

Dowód: przesłuchanie świadków:

Od 2-giej połowy lat 80-tych powódka ciężko choruje. Przechodzi chorobę nowotworową i jest po trzech ciężkich operacjach. Ta choroba uniemożliwiała jej zajęcie się sprawami majątkowymi, jak i czynny udział nawet w tym postępowaniu.

Dowód: przesłuchanie świadków:

Powódka mogła zająć się swoimi sprawami dopiero po nawiązaniu kontaktu ze swoim dalekim krewnym „B”, który w 2000 roku w jej imieniu zaczął regulować jej sprawy majątkowe.

Dowód: przesłuchanie świadków:

Ewentualna zwłoka powódki w realizacji jej uprawnień była niezawiniona.
Również te okoliczności winien wziąć Sąd pod uwagę, rozpoznając zarzut przedawnienia roszczenia windykacyjnego powódki.

D/

Jak podkreśla doktryna „ocenie pod kątem art. 5 k.c. muszą podlegać przede wszystkim skutki, jakie powstają dla dotkniętego nadużyciem prawa w związku z zachowaniem nadużywającego”¹⁰. „Niezbędne jest stwierdzenie po stronie wierzyciela skutków, których nie sposób pogodzić z zasadami współżycia społecznego”¹¹.
Witraże stanowiące przedmiot sporu od wielu lat znajdują się w majątku powódki i jej rodziny.

Dowód: przesłuchanie świadków:
 
Stanowią niewielką, pozostałą i nierozdysponowaną część majątku zagrabionego w 1944-45 roku.

Dowód: przesłuchanie świadków:

Dopuszczenie, aby również i ta część majątku została odebrana powódce i jej rodzinie, musi być oceniona jako skrajnie niesprawiedliwa, jako rażące pokrzywdzenie powódki .

E/

Pamiętać należy również, że zgodnie z poglądami doktryny dłużnik, który prowadzi negocjacje ugodowe „wywołuje jego [wierzyciela – przyp. aut.] uzasadnione przekonanie, że dobrowolnie wykona zobowiązanie. Tego rodzaju postępowanie wzbudza zaufanie uprawnionego, prowadząc do powstrzymania się z wystąpieniem na drogę sądową. Jeżeli następnie dłużnik odmawia spełnienia świadczenia podnosząc zarzut przedawnienia, to postępowanie to stanowi rażące naruszenie zasad współżycia społecznego i jako takie nie powinno korzystać z ochrony prawnej”¹³.
Pełnomocnik powódki wielokrotnie zwracał się do pozwanego o zwrot witraży. Pozwany zwodził go informując, iż do zwrotu witraży konieczne jest wydanie decyzji w przedmiocie skreślenia ich z inwentarza muzealiów.

Dowód: przesłuchanie świadków:

W toku rozmów pozwany wyraził zgodę na zawarcie umowy depozytu, na podstawie której zwróci władztwo nad obrazami na rzecz powódki, a powódka odda obrazy do depozytu pozwanego.

Dowód: przesłuchanie świadków:

W sytuacji, gdy powódka zorientowała się, że działania podejmowane przez pozwanego mają na celu jedynie przeciągnięcie sprawy i przedawnienie jej roszczeń – niezwłocznie wniosła do Sądu powództwo windykacyjne i wniosek o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej.

Dowód: 1. akta sprawy prowadzonej przez Sąd Okręgowy …………………
2. akta sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy ………………………
3. przesłuchanie świadków:
 
Bezspornym jest, iż pozwane Muzeum jest jednostką organizacyjną działającą w imieniu Państwa, organem władzy publicznej. Jak podkreśla się w orzecznictwie, art. 2 Konstytucji RP proklamuje zasadę państwa prawnego obejmującą w swojej treści zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa¹⁴. Zasada zaufania jest sednem formuły demokratycznego państwa prawnego, założeniem całego demokratycznie zbudowanego ustroju państwa i samej konstytucji, cechą demokratycznego państwa prawnego w ogóle. Ma zarówno znaczenie normatywne, ale i ważne i wielokierunkowe uzasadnienie aksjologiczne¹⁵.
Wielokrotnie w orzecznictwie podkreślano, iż „jest niezgodne z zasadą zaufania do państwa i prawa, stanowiącą komponent konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawa (art. 1 Konstytucji), gdy organ administracji zachował się odmiennie wobec osoby, której uprzednio oficjalnie udzielił informacji”¹⁶.
Muzeum, jako organ władzy publicznej, złożyło zapewnienie, iż zwróci witraże powódce. Jego dalsze działanie, sprzeczne z tym zapewnieniem, narusza zatem podstawową zasadę polskiego porządku prawnego – zasadę zaufania obywatela do państwa.
Również na tej podstawie zarzut powoda winien zostać pominięty, jako rażące nadużycie prawa.

F/

Podkreślenia w końcu wymaga okoliczność, iż od 1990 roku począwszy, organy władzy publicznej wielokrotnie zapewniały obywateli o uchwaleniu ustawy reprywatyzacyjnej, na podstawie której Skarb Państwa zwracałby bezprawnie odebrane nieruchomości i ruchomości.

1/

W toku prac sejmowych zgłoszono następujące projekty reprywatyzacyjne:
- projekt senacki z 17 maja 1990 r. o zwrocie mienia przejętego na własność Państwa na podstawie przepisów o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym;
- projekt poselski z 8 czerwca 1990 r. o zwrocie mienia przejętego na własność Państwa na podstawie przepisów o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym;
- projekt ustawy z 4 września 1990 r. o zwrocie gruntów i rolnych gospodarstw indywidualnych, terenów leśnych oraz dworów i obiektów pałacowo-parkowych przejętych na rzecz państwa (autor: senator H.Z. Wilk),
- projekt rządowy z 16 lipca 1991 r. "Ustawa o zadośćuczynieniu Państwa wobec osób, które utraciły majątek na skutek przejęcia tego mienia na własność Państwa" (podobne projekty zgłosiły również Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny i Polski Program Gospodarczy),
- poselski projekt ustawy z 3 kwietnia 1992 r. o reprywatyzacji lub zadośćuczynieniu za mienie przejęte przez Państwo lub pozostawione na terenach niewchodzących w skład obecnego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- autorski projekt J. Krzyżewskiego z marca 1992 r.;
- rządowy projekt ustawy z 9 maja 1995 r. o rekompensatach z tytułu utraty mienia przejętego z naruszeniem prawa na podstawie przepisów wydanych w latach 1944-1962;
- prezydencki projekt ustawy o reprywatyzacji i rekompensatach z 16 maja 1995 roku,
- rządowy projekt ustawy o reprywatyzacji nieruchomości i niektórych ruchomości osób fizycznych przejętych przez państwo lub gminę miasta stołecznego Warszawy oraz o rekompensatach z 2 września 1998 r. (druk nr 1360),
- poselski projekt o reprywatyzacji i rekompensatach z 18 lipca 1998 r. (druk nr 602),
- poselski projekt o wygaśnięciu roszczeń reprywatyzacyjnych i rekompensatach za utracone mienie z 3 listopada 1998 r. (druk nr 1375),
- ustawa z 7 marca 2001 r. o reprywatyzacji nieruchomości i niektórych ruchomości osób fizycznych przejętych przez Państwo lub gminę miasta stołecznego Warszawy oraz o rekompensatach, która nie weszła w życie wskutek veta Prezydenta RP .

2/

Stosowne zapisy zapewniające obywateli o zwrocie bezprawnie zabranego mienia znajdowały się w wielu obowiązujących aktach prawnych:
- ustawa budżetowa na 1994 rok - załącznik nr 10 – Kierunki prywatyzacji w 1994 roku, pkt. I Priorytety przekształceń własnościowych:
„2. Zadaniem Rządu w 1994 r. będzie:
23) podjęcie prac nad uregulowaniem zasad reprywatyzacji”¹⁸.
- ustawa budżetowa na 1995 rok - załącznik nr 12 – Kierunki prywatyzacji majątku:
„Działania legislacyjne
Rząd przedstawi Sejmowi projekty ustaw dotyczące:
b) reprywatyzacji - do dnia 31 marca 1995 r.”¹⁹
- ustawa budżetowa na rok 1998 - załącznik nr 12 Kierunki prywatyzacji w 1998 roku, pkt. II - cele prywatyzacji:
„Podstawowe zadania w zakresie kierunków prywatyzacji stojące przed rządem to:
· przyspieszenie procesów prywatyzacji poprzez ich skuteczniejsze powiązanie z demonopolizacją i restrukturyzacją gospodarki,
· reprywatyzacja i zwrot zagarniętego w latach 1944-1962 mienia, zgodnie z zasadami sprawiedliwości społecznej,
· powszechne uwłaszczenie w powiązaniu z reformą ubezpieczeń społecznych.
Realizacja tych celów wyznaczać będzie kierunek polityki prywatyzacyjnej na okres najbliższych lat”²⁰.
W 1993 roku uchwałą Rady Ministrów utworzono rezerwę mienia Skarbu Państwa na cele reprywatyzacji²¹.
W końcu rezolucją z dnia 16 lutego 1995 roku w sprawie wezwania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej do przygotowania projektu ustawy o rekompensatach za nieruchomości przejęte z naruszeniem prawa po roku 1944, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdził, iż „w związku z sejmową debatą nad projektami ustaw o reprywatyzacji i rekompensatach oraz o uregulowaniu roszczeń wynikających z przejęcia nieruchomości na obszarze miasta stołecznego Warszawy Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa Rząd do opracowania i wniesienia do Sejmu do 30 czerwca 1995 r. projektu ustawy o rekompensatach za nieruchomości przejęte z naruszeniem prawa po roku 1944”²².

3/

Ustawa taka miała rozwiązać również sytuację prawną osób, którym bezprawnie odebrano ich ruchomości, w tym powódki. Do dnia dzisiejszego ustawa nie została uchwalona.
Od 1989 roku powódka mogła zatem działać w zaufaniu do zapewnień organów władzy publicznej, w szczególności Sejmu, Senatu, Prezydenta i Rady Ministrów zapewniających ją, iż jej sytuacja prawna zostanie uregulowana.
Przypomnieć zatem należy, że zgodnie z powszechnym poglądem orzecznictwa, nie do pogodzenia z zasadą zaufania obywatela do państwa, wynikającą z koncepcji demokratycznego państwa prawnego jest wprowadzanie obywateli w błąd w wyniku składania przez przedstawicieli władzy państwowej zapowiedzi dotyczących przyszłego stanu prawnego, a następnie niedotrzymywania tych zapowiedzi”²³. Tymczasem w sprawie reprywatyzacji i uregulowania sytuacji prawnej powódki, taka sytuacja miała miejsce.
Uznać zatem należy, iż od 1990 roku począwszy, działając w zaufaniu do organów państwa, zapewniających uregulowanie jej sytuacji prawnej, powódka nie podejmowała czynności bez własnej winy. Również na tej podstawie podniesienie zarzutu przedawnienia przez pozwane Muzeum – również organ władzy publicznej – uznać należy za sprzeczny z art. 5 kc.

V.

Powódka podkreśla, iż w analogicznej sprawie o wydanie obrazów wywłaszczonych bezprawnie w 1944 roku i znajdujących się w posiadaniu Muzeum w ............, Sąd Okręgowy w ................... nakazał Muzeum wydanie obrazów.
W postępowaniu tym Muzeum w ......... również podnosiło zarzut przedawnienia roszczenia.
Sąd Okręgowy w ................. uznał, iż podejmując działania analogiczne do działań pozwanego Muzeum ................, Muzeum w .............. zrzekło się zarzutu przedawnienia. Stwierdził nadto, iż podniesienie takiego zarzutu w odniesieniu do wywłaszczonego bezprawnie przez władze komunistyczne właściciela jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i narusza art. 5 kc.

Dowód: wyrok Sąd Okręgowego w .......... z dnia ................ roku wraz z uzasadnieniem.

Okoliczności obu spraw są bardzo podobne. W obu sprawach właściciel, któremu bezprawnie odebrano w 1944 roku ruchomości dochodzi ich zwrotu od muzeum. W obu przypadkach muzeum zapewniało właściciela, iż zwróci mu ruchomości, po czym odmawiało ich zwrotu uzasadniając to brakiem zgody Ministra Kultury.
Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego „istnienie dwóch sprzecznych ze sobą merytorycznych rozstrzygnięć sądowych o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami i przy niezmienionej sytuacji faktycznej i prawnej narusza w rażący sposób porządek prawny oraz jest sprzeczne z interesem Rzeczypospolitej Polskiej”²⁴. Z uwagi na podobieństwo okoliczności obu spraw, pogląd ten należy zastosować per analogiam również w tej sprawie.
Wobec powyższego, wnoszę jak na wstępie.

/adwokat Tomasz Grzybkowski, adwokat Tomasz Guzek/


Załączniki:
1. pismo z dnia ……………… roku do dyrektora pozwanego Muzeum,
2. pismo z dnia ………………… roku do Ministra Kultury i Sztuki,
3. pismo z dnia ………………………… roku do dyrektora pozwanego Muzeum,
4. pismo okólne Ministerstwa z dnia 14 grudnia 2001 roku,
5. pismo z dnia …………………… roku skierowane przez Ministerstwo do Muzeum Regionalnego w ..................
6. wyrok Sąd Okręgowego w .............. z dnia ........... roku wraz z uzasadnieniem,
7. odpis pisma wraz z załącznikami.

Przypisy:
¹  Tak SN z postanowieniu z 9 maja 2003 roku, V CK 13/03, OSP 2004/4/53; podobnie SN w orzeczeniach: z 11.X.1996 r. III CZP 76/96, OSNC 1997, nr 2, poz. 16; z 11.II.1997 r. II CKN 78/96, LEX nr 55387; z dnia 29 listopada 2001 roku V CKN 1725/2000, OSNC 2002/9 poz. 114, z 13.XII.2001 r. IV CKN 307/01, OSNC 2002, nr 10, poz. 124; z 13.XII.2001 r. IV CKN 195/01, OSNC 2003, nr 4, poz. 48; z 12.III.2002 r. IV CKN 1697/00, LEX 54373; z 14.III.2002 r. IV CKN 878/00, LEX nr 53921.
² Wyrok SN z 2 kwietnia 2003 roku, I CKN 204/01, LEX nr 78814; podobnie wyroki SN: z 7 października 2003 roku, III KK 312/03, LEX nr 81214, z 18 września 2003 roku, III KK 169/03, LEX nr 81202 oraz z 2 czerwca 2003 roku, II KK 391/02, LEX nr 78374.
³ Z uzasadnienia wyroku SN z 7 października 2003 roku, III KK 312/03, LEX nr 81214.
⁴ Wyrok TK z 6 lipca 1999 roku, P 2/99, OTK 1999/5/103; por. też wyrok TK z 15 września 1999 roku, K 11/99, OTK 1999/6/116 oraz wyrok TK z 28 kwietnia 1999 roku, K 3/99, OTK 1999/4/73.
⁵ B. Banaszkiewicz „Rozrachunek z totalitarną przeszłością w Polsce z perspektywy TK Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 22 marca 2001 roku w sprawach Streletz, Kessler, Krenz v. Germany (Applications nos. 34044/96, 35532/97, 44801/98) oraz K.-H.W. v. Germany (Application no. 37201/97). Komentarz Jerzego Zajadły”, Ius et Lex 2/2004, s. 445.
⁶ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 czerwca 1998 roku w sprawie potępienia totalitaryzmu komunistycznego, M.P.98.20.287.
⁷ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 maja 2005 roku w 60. rocznicę zakończenia II wojny światowej w Europie, M.P. z 2005 r. Nr 27, poz. 371, podobnie uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 marca 2005 roku upamiętniająca 65. rocznicę zbrodni katyńskiej, M.P. z 2005 r. Nr 18, poz. 469.
⁸ Postanowienie TK z 28 listopada 2001 roku, SK 5/01, OTK 2001/8/266.
⁹ Tak w podobnej sprawie wyrok SN z dnia 29 listopada 2001 roku, V CKN 1725/2000, OSNC 2002/9 poz. 114:
„Niezależnie od tego, gdyby nawet prezentować odmienne stanowisko, zdaniem Sądu, powoływanie się przez stronę powodową na przedawnienie stanowiłoby nadużycie prawa, a zatem na podstawie art. 5 kc byłoby nieskuteczne”.
¹⁰ T. Justyński „Glosa do wyroku SN z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 604/00”, PS  2002/9/133; podobnie W. Matysiak „Glosa do wyroku SN z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 604/00”, PPH  2002/8/38.
¹¹ W. Matysiak „Glosa do wyroku SN z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 604/00”, PPH  2002/8/38.
¹² M. Niedośpiał „Glosa do wyroku s.apel. z dnia 15 marca 2002 r., I ACa 1194/01” OSA 2004/2/79:
„Przy ocenie zarzutu przedawnienia jako nadużycia prawa bierze się pod uwagę także skutki, jakie zarzut przedawnienia wywoła w majątku poszkodowanego (wierzyciela), np. rażące pokrzywdzenie wierzyciela, jego trudną sytuację materialną, rozmiar szkody, trwałe skutki szkody”.
¹³ W. Matysiak „Glosa do wyroku SN z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 604/00”, PPH  2002/8/38.
¹⁴ Orzeczenia TK z 20 sierpnia 1992 roku, K 4/92, OTK 1992/2/22 i z 29 stycznia 1992 roku, K 15/91, OTK 1992/1/8 oraz orzeczenie TK z 11 lutego 1992 roku, K 14/91, OTK 1992/1/7.
¹⁵ K. Działocha „Zasada ochrony praw nabytych w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego”, Acta Aniversutatis Wratislaviensis, No. 1588, s. 16.
¹⁶ Wyrok SN z 5 sierpnia 1992 roku, I PA 5/92, OSP 1993/7/142.
¹⁷ Projekty cyt. za Jarosz-Żukowska S. „Konstytucyjna zasada ochrony własności”, Zakamycze 2003.
¹⁸ Dz.U.1994.52.209.
¹⁹ Dz.U.1995.27.141.
²⁰ Dz.U.1998.28.156.
²¹ Uchwała nr 86  Rady Ministrów z dnia 4 października 1993 roku w sprawie utworzenia rezerw mienia Skarbu Państwa na cele reprywatyzacji, M.P.1994.33.269.
²² Rezolucja Sejmu RP z dnia 16 lutego 1995 roku w sprawie wezwania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej do przygotowania projektu ustawy o rekompensatach za nieruchomości przejęte z naruszeniem prawa po roku 1944.
²³ Wyroki NSA w Warszawie z 8 czerwca 1992 roku, III SA 241/92, ONSA 1993/1/19 oraz z 24 stycznia 1994 roku, V SA 1276/93, ONSA 1994/4/166 oraz wyrok NSA we Wrocławiu z 20 lipca 1993 roku, SA/Wr 301/93, M.Podat. 1994/1/14.
²⁴ Wyrok SN z 3 października 1996 roku, II URN 10/96, OSNP 1997/8/137.

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.