Problemy z przyznaniem renty

Poznań, dnia ...........roku

APELACJA

w sprawie:

M 

c/a

ZUS

sygn. akt. … 


II Wydział Cywilny Odwoławczy
Sądu Apelacyjnego
w Poznaniu

za pośrednictwem

VIII Wydziału Ubezpieczeń Społecznych
Sądu Okręgowego
ul. Kamiennogórska 26
60-179 Poznań

W imieniu odwołującej się, z powołaniem się na pełnomocnictwo w aktach sprawy, wnoszę

apelację

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 2006 roku wydanego w sprawie sygn. akt. … 
Wyrok ten zaskarżam w całości i wnoszę o:

I. zmianę wyroku i uwzględnienie odwołania poprzez przyznanie odwołującej się prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy

ewentualnie o:

II. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

oraz o

III. zasądzenie od organu rentowego na rzecz powódki zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:

I. obrazę przepisów prawa materialnego – art. 12 § 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez przyjęcie, że odwołująca się jest zdolna do pracy,

II. obrazę przepisów prawa materialnego – art. 13 § 1 i 2 o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych poprzez przyjęcie, że pomimo stwierdzenia konieczności podjęcia leczenia przez odwołującą się jest ona całkowicie zdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami,

III. obrazę przepisów postępowania – art. 233 kpc poprzez błędną ocenę dowodów, a w konsekwencji przyjęcie, że odwołująca się jest zdolna do pracy,

IV. obrazę przepisów postępowania – art. 278 § 1 kpc poprzez przyjęcie, że opinia biegłych jest spójna, rzetelna i logiczna, a w konsekwencji błędne ustalenie, że odwołująca się jest zdolna do pracy,

V. obrazę przepisów postępowania – art. 217 § 2 kpc w zw. z art. 286 kpc poprzez oddalenie wniosków dowodowych odwołującej się wobec stwierdzenia, że przedstawione w opiniach okoliczności są dostatecznie wyjaśnione,


Uzasadnienie 

I.

Wyrokiem z dnia 2006 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 2004 roku nr… W uzasadnieniu wskazał, że przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło na stwierdzenie zdolności do pracy odwołującej się zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Stanowisko Sądu zostało oparte na treści opinii biegłych, dowodach z dokumentów prywatnych złożonych w toku postępowania, w tym dokumentacji medycznej odwołującej się oraz dowodach z przesłuchania odwołującej się oraz świadka - M. Wszystkie te dowody Sąd uznał za wiarygodne.
Sąd oddalił wnioski o przesłuchanie biegłych oraz przesłuchanie świadka – E.
W ocenie odwołującej się stanowisko Sądu jest błędne.

II.

Zgodnie z art. 12 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
W ocenie odwołującej się opartej na wynikach dotychczasowego leczenia w Poradni Psychologii Klinicznej, laryngologa oraz ortopedy jej stan zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy zarobkowej w szczególności pracy w wyuczonym przez odwołującą się zawodzie księgowej.
Zgodnie ze stanowiskiem panującym w orzecznictwie o częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.¹ Jak stwierdzili biegli w treści opinii stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia odwołująca się cierpi na schorzenia:
- obustronny niedosłuch,
- zespół bólowy kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego związany ze zmianami zwyrodnieniowo-dyskopatycznymi,
- blok kostny C-2, C-3,
- obniżona zdolność przyswajania nowych treści,
- osłabienie zdolności koncentracji,
- wyniki badania testami psychoorganicznymi z pogranicza patologii wskazujące na wtórne osłabienie wydolności układu nerwowego,
- zaburzenia emocjonalne związane z nerwicą.
Wyżej wskazane schorzenia powodują, że odwołująca się nie jest w stanie podjąć pracy wymagającej od niej pracy biurowej, skoncentrowania się na analizowanym materialne, dokonywania obliczeń matematycznych o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania pracodawcy, a także przebywania przez okres kilku godzin w pozycji siedzącej przy biurku (bóle kręgosłupa) i stałego kontaktu z pracodawcą wymagającego wykonywania jego poleceń – w praktyce bardzo często podawanych telefonicznie.
Powyższe uzasadnia, że schorzenia odwołującej się wpływają na utratę jej zdolności do pracy i uniemożliwiają podjęcie zatrudnienia na stanowisku księgowej. Może ona wprawdzie podjąć inną lekką pracę niewymagającą wysiłku intelektualnego, bezpośredniego kontaktu z pracodawcą bądź klientami i pozostawania w pozycji obciążającej kręgosłup, nie oznacza to jednak możliwości przekwalifikowania warunkującego odzyskanie zdolności do pracy zarobkowej i nie stanowi przeszkody do uznania nadal częściowej niezdolności do pracy.² Podawanym w orzecznictwie przykładem takiej sytuacji jest nauczyciel, który w wyniku choroby zawodowej ma w istotny sposób ograniczoną zdolność do pracy, natomiast może wykonywać zatrudnienie niżej kwalifikowane, mimo o pozostaje osobą częściowo niezdolną do pracy.³
Podsumowując – schorzenia odwołującej się wskazują na co najmniej częściową niezdolność do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

III.

Odwołująca się została przez Sąd zakwalifikowana jako osoba zdolna do pracy, pomimo że schorzenia, na które cierpi wymagają leczenia, rehabilitacji, a w przypadku niedosłuchu – zastosowania aparatu słuchowego, bez którego odwołująca się nie jest w stanie prawidłowo wykonywać poleceń pracodawcy.
Stosownie do art. 13 ust 1 ustawy o przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Jak wynika z powyższego sam fakt konieczności leczenia występującej u odwołującej się nerwicy, rehabilitacji schorzeń kręgosłupa a także konieczność zastosowania aparatu słuchowego są czynnikami pozwalającymi ocenić, że w chwili obecnej jej stan zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy zarobkowej.
Przepisy ustawy nie przewidują ponadto zakwalifikowania stanu zdrowia osoby ubiegającej się o rentę jako zdolnej do pracy po przeprowadzeniu rehabilitacji. Osoba, której stan zdrowia jest badany celem orzeczenia o zdolności do pracy może zostać zakwalifikowana jedynie jako zdolna do pracy, bądź też – w przypadku konieczności podjęcia leczenia – niezdolna do pracy. Skoro orzeczono, że stan zdrowia odwołującej się wymaga leczenia oraz zastosowania aparatu słuchowego, w chwili obecnej jej stan zdrowia powoduje niezdolność do pracy.

IV.

Ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego została przeprowadzona w sposób błędny. Pomiędzy twierdzeniem Sądu o zdolności odwołującej się do pracy a zabranym materiałem dowodowym zachodzi sprzeczność polegająca na tym, że z treści dowodów wynika co innego niż przyjął Sąd, a ponadto nie wszystkie dowody zostały uwzględnione i poddane ocenie wbrew obowiązkowi wszechstronnego rozważenia całego zebranego materiału dowodowego.

A/.

Treść opinii biegłych nie pozwala na wyciągnięcie konkluzji o zdolności do pracy w zawodzie księgowej. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Tymczasem opinie biegłych wskazujące na występowanie licznych schorzeń odwołującej się, w tym schorzeń ośrodkowego układu nerwowego określających jej stan zdrowia psychicznego jako pozostający na granicy patologii, nie pozwalają na wyciągnięcie wniosku o jej zdolności do pracy w zawodzie wymagającym koncentracji, dobrej pamięci i zdolności sprawnego dokonywania obliczeń matematycznych. Wprawdzie konkluzja opinii biegłych wskazuje na całkowitą zdolność do pracy, jednak w ocenie Sądu Najwyższego sąd rozstrzygający sprawę nie może oprzeć swego przekonania o istnieniu lub braku okoliczności, których zbadanie wymaga wiadomości specjalnych, wyłącznie na podstawie konkluzji opinii biegłego, ale powinien sprawdzić poprawność poszczególnych elementów opinii, składających się na trafność jej wniosków końcowych.⁴
Tym samym twierdzenie Sądu o całkowitej zdolności do pracy nie stanowi logicznego wniosku wyciągniętego z zebranego materiału dowodowego.

B/.

Dowody przedłożone przez odwołującą się w postaci dokumentacji lekarskiej lekarza leczącego – E (neurologa) nie pozwalają na stwierdzenie zdolności do pracy w zawodzie księgowej. W uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd nie wskazał jednak, że przedłożony przez odwołującą się dowód uważa za niewiarygodny, wręcz przeciwnie - Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom, w tym również dokumentacji prywatnej. W treści uzasadnienia Sąd nie odniósł się jednak w ogóle do treści diagnozy wskazującej jednoznacznie na brak zdolności do wykonywania pracy w zawodzie księgowej.  
Diagnoza neuropsychologiczna z dnia 2005 roku wykluczyła możliwość podjęcia pracy przez badaną w wyuczonym zawodzie księgowej oraz innej pracy szczególnie angażującej takie modalności jak: koncentracja uwagi na zadaniach wzrokowych i werbalnych, pamięć bezpośrednia i długotrwała, uczenie się werbalne i poza werbalne, szybkość wykonywania zadań oraz myślenie na poziomie abstrakcyjnym. Szczegółowo wskazane w treści diagnozy wyniki badań za pomocą testów pozwalają przypuszczać, że odwołująca się ma istotne zaburzenia centralnego układu nerwowego, które informują o początkach występowania stanu otępiennego.
Ponieważ powyższy dowód nie został przez Sąd uznany za niewiarygodny tym samym należy przyjąć, że Sąd brał go pod uwagę formułując tezę o zdolności do pracy. Wyciągnięcie konkluzji o braku przeciwwskazań do podjęcia zatrudnienia w zawodzie księgowej z orzeczenia lekarza o istotnych zaburzeniach centralnego układu nerwowego oraz początkach stanu otępiennego u pacjenta pozostaje w sprzeczności z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego.


V.

Opinie biegłych są nierzetelne i nielogiczne, a także niezrozumiałe dla stron.

A/.

Zgodnie z bezspornie panującym zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie stanowiskiem, sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności.⁵ Ponieważ sąd sam nie posiada wiadomości specjalnych – w tym przypadku w zakresie medycyny – zleca zbadanie danej sprawy biegłemu posiadającemu takie wiadomości, a sam poddaje wydaną opinię kontroli prawidłowości z punktu widzenia wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego. Sąd nie jest związany opinią biegłego i powinien ją ocenić na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów, bowiem zadaniem biegłego nie jest ustalenie stanu faktycznego sprawy lecz naświetlenie i wyjaśnienie przez sąd okoliczności z punktu widzenia posiadanych wiadomości specjalnych.⁶
W niniejszej sprawie przeprowadzone przez biegłych opinie pozostają sprzecznie wewnętrznie – ich treść świadcząca o występowaniu licznych schorzeń, konieczności podjęcia leczenia nie znajduje oparcia w konkluzjach świadczących o zdolności do pracy. Pozostają również w sprzeczności z innymi materiałami dowodowymi w postaci dokumentacji lekarskiej. Zostały sporządzone na podstawie krótkotrwałych rozmów z odwołującą się (ok. 15 minut – co pozostaje bezsporne) oraz na podstawie przedłożonej przez odwołującą się dokumentacji lekarskiej. Jak podkreśla się w doktrynie, biegły powinien zweryfikować stan zdrowia pacjenta w czasie 20-30 minutowego kontaktu z pacjentem, ponieważ jego opinia w dużej mierze opierać się będzie na zebranej w sprawie dokumentacji lekarskiej przedstawiającej historię choroby.⁷ W treści opinii nie wyjaśniono jednak, dlaczego badania neuropsychologiczne przeprowadzone przez lekarza leczącego nie zostały ocenione w ten sam sposób, w jaki ocenił je lekarz leczący, pomimo że diagnoza biegłych oparta została na badaniach lekarza leczącego. Niewątpliwe pozostaje, że biegli opierali się na wynikach tych badań, ponieważ powołują się na testy w treści opinii tymczasem testy te nie zostały przez nich przeprowadzone.
Biegli wskazują, że możliwość wzięcia udziału przez odwołującą się w długotrwałych i wyczerpujących testach świadczy o jej dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Wniosek taki nie może zostać uznany za słuszny, biorąc pod uwagę, że testy – pomimo długiego czasu trwania – przeprowadzane są w warunkach korzystnych dla pacjenta, nie powodujących presji, w odstępach kilkugodzinnych a nawet kilkudniowych celem uniknięcia zmęczenia. Ponadto całodzienne testy psychologiczne stosowane są również w diagnozie zaburzeń psychiatrycznych i psychologicznych u dzieci, między innymi w diagnozowaniu dysleksji, nie sposób więc wnioskować, iż udział w takich testach może wziąć jedynie osoba o dużej sprawności i wytrzymałości psychicznej oraz fizycznej.
W uzupełnieniu opinii z dnia 2005 roku biegły argumentuje, że odwołująca się nie może być osobą upośledzoną umysłowo ponieważ nie uczęszczała do szkół specjalnych i przez wiele lat była księgową. Takie stanowisko może świadczyć o niewystarczającym zapoznaniu się biegłego z dokumentacją lekarza leczącego, który wskazuje, że dolegliwości odwołującej związane są z wiekiem, a także z nerwicą oraz sytuacją odwołującej się.

B/.

Opinia biegłego ma często na celu przekazanie wiadomości z dziedziny w dużym stopniu niezrozumiałej dla sądu i dla stron, tym samym musi zostać przedstawiona w sposób umożliwiający im zrozumienie sytuacji.⁸
Opinie sporządzone przez biegłych w zakresie opisu choroby pozostają niezrozumiałe: wymieniają liczne schorzenia takie jak: zespół bólowy kręgosłupa bez objawów korzeniowych, blok kostny C-2 i C-3, wtórne obniżenie funkcji poznawczych na podłożu organicznych zmian w OUN, KT głowy – odcinkowo nieco szersze przestrzenie płynowe mózgowia, drobny obszar hypodensyjny w rzucie prawego jądra soczewkowatego itp. Informacje te nie pozwalają stronom, a prawdopodobnie również sądowi, na ocenę prawidłowości wniosków opinii. Biegli nie wyjaśnili bowiem, czego dotyczą powyższe schorzenia i jakie są ich konsekwencje. Samo brzmienie nazw schorzeń sugeruje poważne problemy zdrowotne, tym bardziej niezrozumiały dla strony jest wniosek biegłych o całkowitej zdolności do pracy. Również Sąd nie wyjaśnił co rozumiał pod przedstawionymi przez biegłych diagnozami i dlaczego świadczą one w jego ocenie o zdolności do pracy.

C/.

Ponadto biegli wypowiedzieli się w sposób osobisty o stawianych im zarzutach, a także o formie ich przedstawienia. Zarzucili min. stronie że forma jej pism oraz dobór argumentów świadczą o „pomysłowości w fabrykowaniu zarzutów.” W ocenie Sądu Najwyższego sytuacja, w której treść lub forma opinii biegłego wskazuje, że nie próbuje on przekonać o trafności swoich wniosków przez poszerzenie lub pogłębienie argumentacji, lecz czuje się dotknięty zgłoszonymi wątpliwościami, czy zastrzeżeniami, to w takiej sytuacji sąd winien zasięgnąć opinii innego biegłego.⁹

VI.

Sąd oddalił wnioski dowodowe odwołującej się na okoliczność braku rzetelności i logiczności opinii biegłych, pomimo iż okoliczność ta pozostawała sporna. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego pominięcie zaofiarowanych przez stronę środków dowodowych jest niedopuszczalne, jeżeli dotychczasowa ocena dowodów prowadzi do wniosków niekorzystnych dla strony powołującej dalsze dowody. Takie pominięcie jest równoznaczne z pozbawieniem jednej ze stron możliwości udowodnienia jej twierdzeń.¹⁰
Zgodnie z art. 217 § 2 k.p.c. sąd pominie wnioski dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki. Nie sposób jest przyjąć, że wskazane w opinii biegłych okoliczności zostały wyjaśnione w sposób dostateczny, jeżeli strona wskazywała w sposób konkretny na ich wewnętrzną sprzeczność, wnosząc o przeprowadzenie dowodów mających na celu wykazanie tej sprzeczności. W tej sytuacji oddalenie wniosków dowodowych ogranicza prawa strony i pozbawia ją możliwości zgłaszania zarzutów przeciwko opinii biegłego wobec przyjęcia przez sąd, że opinia ta wyjaśniła dostatecznie sprawę.

VII.

Koszty zastępstwa adwokackiego w tej sprawie, wynikają z zawartej umowy pomiędzy Adwokacką Spółką Partnerską Grzybkowski & Guzek a powodami i znajdują pełne oparcie w normie prawnej wynikającej z § 13 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 5 i § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu /Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348/.



/adwokat Tomasz Grzybkowski, adwokat Tomasz Guzek/

Załącznik:
Odpis apelacji.

Przypisy:
¹ Wyrok SA w Warszawie z dnia 8 lutego 2005, sygn. akt. III AUa 1121/2004.
² Wyrok SA w Łodzi z dnia 14 listopada 2000, sygn. akt. III AUa 836/2000, opubl. OSA 2001/6, poz. 26, s. 83
³ Wyrok SN z dnia 17 listopada 2000, sygn. akt. II UKN 59/200,
⁴ Wyrok SN z dnia 3 listopada 1976, sygn. akt. IV CR 481/76, opubl. OSNCP 1977/5-6, poz. 102
⁵ Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, część I, tom I, red. T. Ereciński, Warszawa 2003, s. 558,
⁶ Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, część I, tom I, red. T. Ereciński, Warszawa 2003, s. 554 i n., Orzeczenie SN z dnia 11 lipca 1969, sygn. akt. I CR 140/69, opubl. OSNCP 1970, nr 5, poz. 85
⁷ T. Zyss, Orzecznictwo rentowe ze szczególnym uwzględnieniem psychiatrii, Kraków 2006, s. 128.
⁸ Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, część I, tom I, red. T. Ereciński, Warszawa 2003, s. 567.
⁹ Wyrok SN z dnia 10 lutego 2000, sygn. akt. II UKN 399/99, opubl. OSNAPiUS 2001/15, poz. 497.
¹⁰ Wyrok SN z dnia 26 września 1966, sygn. akt. II CR 314/66, opubl. OSNCP 1967/2, poz. 39.

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.